Kwas masłowy, należący do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), powstaje w jelicie grubym w wyniku fermentacji niestrawnych polisacharydów i odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy jelitowej. Jego sól – maślan sodu – wykazuje działanie przeciwzapalne, immunomodulujące, przeciwnowotworowe i metaboliczne. W kontekście nieswoistych chorób zapalnych jelit, choroby uchyłkowej, otyłości, cukrzycy typu 2 oraz nowotworów jelita grubego, maślan wspiera integralność bariery jelitowej, redukuje stan zapalny i moduluje mikrobiotę jelitową. Mechanizmy działania obejmują m.in. hamowanie deacetylaz histonowych, aktywację receptorów GPR43 i GPR109A oraz wpływ na ekspresję cytokin. Liczne badania naukowe wskazują na potencjał terapeutyczny maślanu jako uzupełnienia leczenia farmakologicznego oraz elementu interwencji żywieniowej.
Dział: Suplementy
Żelazo pełni istotną funkcję w organizmie kobiety, odpowiadając m.in. za transport tlenu do komórek. Jego niedobór może prowadzić do takich objawów, jak zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, łamliwe włosy i paznokcie, trudności z koncentracją oraz większa skłonność do infekcji. Do częstych przyczyn niedoboru żelaza należą m.in. obfite miesiączki, zwiększone zapotrzebowanie na żelazo w ciąży, źle zbilansowana dieta lub zaburzenia wchłaniania wynikające z chorób (np. celiakii). W takich przypadkach konieczne jest znalezienie przyczyny niedoboru, zmiana diety oraz wdrożenie suplementacji pod nadzorem specjalisty.
Suplementacja odgrywa istotną rolę w leczeniu ran przewlekłych, stanowiąc ważne wsparcie w procesie regeneracji tkanek. Przewlekłe rany – takie jak odleżyny, owrzodzenia stopy cukrzycowej czy owrzodzenia żylne – często rozwijają się u pacjentów niedożywionych lub z zaburzeniami metabolicznymi, co utrudnia ich gojenie. W artykule przeanalizowano dane z ostatniej dekady, wskazujące na skuteczność preparatów hiperkalorycznych i hiperproteicznych wzbogaconych o kluczowe mikroskładniki, w tym witaminy A, C i E. Wyniki wybranych badań potwierdzają, że tego typu suplementacja może przyspieszać zamykanie ran, poprawiać jakość ziarninowania i skracać czas leczenia.
Selen to pierwiastek śladowy o fundamentalnym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, a jego szczególna rola związana jest z gospodarką hormonalną tarczycy. Związki selenu są integralnymi składnikami selenoprotein, w tym dejodynaz [enzymów odpowiedzialnych za konwersję tyroksyny (T4) do formy aktywnej – trójjodotyroniny (T3)] oraz peroksydazy glutationowej – enzymu o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Niedobór selenu może prowadzić do zaburzeń konwersji hormonów tarczycy, zwiększenia stresu oksydacyjnego w gruczole tarczowym oraz nasilenia procesów autoimmunologicznych [1].
W artykule omówiono rolę kwasów tłuszczowych omega-3 w leczeniu i zapobieganiu otyłości, a także specyfikę ich działania przeciwzapalnego oraz regulującego metabolizm i kontrolę sytości, co w konsekwencji prowadzi do lepszej kontroli masy ciała. Wskazano również specyfikę diety śródziemnomorskiej, bogatej w kwasy omega-3, jako skuteczną w prewencji otyłości i poprawie parametrów zdrowotnych.
Starzenie się organizmu to proces wieloczynnikowy, który obejmuje zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i wpływ czynników środowiskowych. Wydłużenie średniej długości życia zwiększa ryzyko chorób przewlekłych, dlatego rośnie zainteresowanie strategiami anti-aging, w tym dietą, probiotykami, postbiotykami i suplementacją. Probiotyki mogą wspierać zdrowe starzenie poprzez odbudowę mikrobioty jelitowej, regulację układu odpornościowego oraz redukcję stanów zapalnych. Postbiotyki, czyli metabolity bakterii probiotycznych, wykazują działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, a także wspierają funkcje metaboliczne i barierę jelitową. Szczególne znaczenie mają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) oraz bakteria Akkermansia muciniphila, które wpływają na zdrowie metaboliczne i długowieczność. Suplementy diety, takie jak kwasy tłuszczowe omega-3, koenzym Q10, resweratrol czy spermidyna, mogą opóźniać procesy starzenia poprzez ochronę mitochondriów, redukcję stresu oksydacyjnego i regulację ekspresji genów związanych z długowiecznością. Holistyczne podejście do terapii anti-aging, łączące zdrową dietę, suplementację i modulację mikrobioty jelitowej, może przyczynić się do poprawy jakości życia i ograniczenia ryzyka chorób związanych z wiekiem.
Utrzymanie homeostazy hormonalnej i metabolicznej u kobiet jest ściśle związane z odpowiednią podażą kluczowych mikroskładników odżywczych. Wśród nich szczególną funkcję pełnią witaminy z grupy B będące niezbędnymi kofaktorami w licznych szlakach metabolicznych i procesach regulacji hormonalnej. Ich niedobór może negatywnie wpływać na produkcję energii, zdrowie reprodukcyjne oraz funkcjonowanie układu hormonalnego. Niniejszy artykuł omawia znaczenie witamin z grupy B oraz inozytoli w kontekście metabolizmu i równowagi hormonalnej, ze szczególnym uwzględnieniem takich problemów zdrowotnych, jak zaburzenia funkcjonowania tarczycy czy zespół policystycznych jajników (PCOS).
Wraz z wiekiem rośnie ryzyko niedoborów składników odżywczych, co może negatywnie wpływać na stan zdrowia osób starszych. W populacji osób starszych najczęściej obserwuje się niedobory witaminy D, witaminy B12, wapnia, żelaza i magnezu. Gorsze wchłanianie, zmniejszony apetyt i choroby przewlekłe dodatkowo utrudniają pokrycie zapotrzebowania na niezbędne mikroskładniki z diety. Suplementy diety mogą wspierać odporność, układ kostny i nerwowy, a także poprawiać jakość życia osób starszych. Kluczowe jest jednak indywi- dualne podejście i zachowanie ostrożności w stosowaniu suplementów diety, zwłaszcza w kontekście możliwych interakcji z farmakoterapią. Wdrażanie suplementacji powinno opierać się na wynikach badań diagnostycznych i odbywać pod kontrolą specjalisty, co pozwala na jej optymalizację i minimalizację ryzyka działań niepożądanych.
Poziom ferrytyny jest ważnym wskaźnikiem klinicznym odzwierciedlającym stan żelaza w organizmie. Ferrytyna odgrywa istotną rolę w utrzymaniu jego równowagi. Komórki mieszków mają wysoką aktywność biosyntetyczną, potrzebują więc odpowiedniej podaży białek, witamin i mikroelementów, w tym żelaza, a także ferrytyny. Niewystarczające dostarczenie organizmowi składników odżywczych może prowadzić do pogorszenia kondycji włosów i skóry.
Nukleotydy pełnią wiele ważnych funkcji fizjologicznych w organizmie, gdyż jako prekursory kwasów nukleinowych stanowią podstawowe jednostki strukturalne nici DNA i RNA, w których są zapisane, przechowywane i przekazywane wszelkie informacje genetyczne o naszym organizmie. Nukleotydy i ich pochodne pełnią różnorodne funkcje w metabolizmie energii, regulacji enzymatycznej, transdukcji sygnałów oraz jako składniki strukturalne koenzymów. Bez tych podstawowych cegiełek budulcowych organizm nie byłby w stanie podejmować kluczowych procesów regeneracyjnych na wielu płaszczyznach fizjologicznych, zwłaszcza w przypadku szybko proliferujących komórek tkanek układu odpornościowego czy pokarmowego. Egzogenne nukleotydy dietetyczne to wciąż niedoceniane wsparcie na wielu płaszczyznach terapeutycznych. Warunkowo niezbędne w stanach chorobowych, gdyż wtedy organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na nukleotydy w celu szybkiej naprawy komórek i tkanek. Zostały one uznane za jedna z kilku określonych substancji, które mogą działać korzystnie w celu przywrócenia komórkowej funkcji obronnej i załagodzić niewłaściwe nabyte odpowiedzi immunologiczne.
W ostatnich latach diety roślinne, w tym wegetariańskie i wegańskie, zyskały na popularności, co jest związane zarówno z ich potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi, jak i rosnącą świadomością ekologiczną. Liczne badania wskazują na ich ochronny wpływ w kontekście chorób przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie. Jednak mimo tych zalet, diety roślinne niosą ze sobą także ryzyko niedoborów niektórych kluczowych składników odżywczych, w tym witaminy B12, której głównym źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego. Witamina B12 odgrywa fundamentalną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, uczestnicząc w procesach tworzenia krwinek czerwonych, syntezie DNA oraz funkcjonowaniu układu nerwowego. Jej długotrwały niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak niedokrwistość megaloblastyczna, neuropatie czy zaburzenia poznawcze. Dla osób stosujących diety wykluczające produkty odzwierzęce suplementacja witaminy B12 jest więc niezbędna, aby uniknąć negatywnych skutków zdrowotnych. W artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat roli witaminy B12 w organizmie, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń wynikających z jej niedoboru u osób stosujących diety roślinne. Omówiono również dostępne strategie suplementacji, które mogą wspierać zdrowie wegan i wegetarian.
W artykule omówiono znaczenie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w diecie człowieka. Przedstawiono ich strukturę chemiczną, funkcje biologiczne oraz źródła pokarmowe, zarówno roślinne, jak i zwierzęce. Podkreślono konieczność dostarczania tych związków z pożywieniem, gdyż organizm ludzki nie jest w stanie ich samodzielnie syntetyzować. Opisano także korzyści zdrowotne kwasów omega-3, takie jak zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, działanie przeciwzapalne, wspomaganie terapii onkologicznych oraz korzystny wpływ na zdrowie psychiczne. Zwrócono uwagę na ograniczoną konwersję ALA do EPA i DHA oraz znaczenie właściwego bilansu omega-3 i omega-6 w diecie.