Jednymi z coraz częściej występujących zaburzeń zdrowotnych są zaburzenia natury psychicznej, przede wszystkim depresja, która dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Istnieje wiele teorii dotyczących przyczyn rozwoju zaburzeń depresyjnych, gdzie zarówno w etiologii, jak i w mechanizmach rozważa się udział wielu czynników. W ostatnich latach podjęto badania mające na celu wyjaśnienie patomechanizmu tejże heterogennej choroby, w tym dyskutuje się nad udziałem magnezu i witaminy D zarówno w patogenezie depresji, jak i w jej przebiegu. W przypadku schizofrenii etiopatogeneza jest wieloczynnikowa. W teorii neurorozwojowej zakłada się występowanie uwarunkowania genetycznego i do zaburzenia rozwoju mózgu dochodzi pod wpływem różnych czynników. Od wielu lat prowadzone są badania dotyczące zależności witaminy D i schizofrenii.
Dział: Suplementy
Choroby autoimmunologiczne w ostatnich latach stają się coraz powszechniejsze. Wzrasta zarówno ich liczba, jak i odsetek osób chorujących. Ich przyczyna oraz patogeneza nie jest jeszcze w pełni poznana, więc zaleceń dietetycznych czy suplementacyjnych jest też stosunkowo niewiele. Ze względu na podłoże zapalne chorób autoimmunologicznych poleca się pacjentom zadbanie o odpowiednią podaż antyoksydantów oraz polifenoli, a także wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (omega-3). W suplementacji najważniejsze znaczenie ma witamina D oraz celowana probiotykoterapia.
Likopen to związek wielonienasycony z grupy karotenoidów, występujący przede wszystkim w pomidorach i ich przetworach. Charakterystyczną cechą likopenu jest wysoki potencjał antyoksydacyjny. Dzięki sprzężonym wiązaniom podwójnym usuwa wolne rodniki tlenowe, chroniąc komórki przed uszkodzeniem. Właściwości terapeutyczne likopenu obejmują profilaktykę i terapię chorób związanych z niekorzystnym działaniem reaktywnych form tlenu, w tym chorób układu krążenia i nowotworowych, a także zaburzeń metabolicznych czy schorzeń neurodegeneracyjnych.
Zespół policystycznych jajników jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń endokrynologicznych u kobiet, a także główną przyczyną zaburzeń owulacji. Obecnie do rozpoznania PCOS stosuje się kryteria rotterdamskie, które obejmują podwyższone stężenie androgenów (hiperandrogenizm), obraz policystycznych jajników w obrazie USG oraz brak owulacji lub zaburzenia cyklów owulacyjnych. Szacuje się, że zaburzenie może dotyczyć 5–15% kobiet w okresie prokreacyjnym. Wykazano zależność pomiędzy występowaniem nadmiernej masy ciała i insulinooporności a zespołem policystycznych jajników. W procesie leczenia udowodniono korzystne działanie metforminy oraz mio-inozytolu, które uwrażliwiają komórki na działanie insuliny, zmniejszając zjawisko insulinooporności. Mio-inozytol poprzez swoje korzystne działanie poprawia parametry gospodarki lipidowej oraz węglowodanowej, wpływając jednocześnie na poprawę funkcji jajników oraz zwiększenie płodności u kobiet.
Okres jesienno-zimowy jest zwykle dużym wyzwaniem dla naszego organizmu. Wahania temperatur, wiatr i deszcz sprawiają, że podróżując do pracy bardzo łatwo o przeziębienie. Wychodząc rano ubieramy się dosyć ciepło ze względu na mrozy, wsiadamy do ciepłego samochodu lub komunikacji miejskiej, a potem znów wysiadając jesteśmy narażeni na zimno i wiatr. Nic dziwnego, że w tym czasie chorujemy znacznie częściej.
Budowanie odporności jest procesem długotrwałym i obejmuje wiele czynników. Niektórzy z nas są bardziej odporni na choroby, inni chorują ciężko i są bardzo podatni na niekorzystne warunki. Odpowiedzmy sobie na początku: dlaczego tak się dzieje?
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe, do których zaliczamy omega-3 oraz omega-6, wykazują szereg korzyści prozdrowotnych. Ograniczona możliwość magazynowania ich w tkance tłuszczowej powoduje, że konieczna jest ich podaż z żywnością i/lub suplementacja nimi diety człowieka. Spożycie 2 g kwasów tłuszczowych omega-3 dziennie, wraz z ograniczeniem żywności bogatej w omega-6, pozwoli zwiększyć ich stężenie w osoczu. Warto zwrócić uwagę na fakt, że suplementacja DHA i EPA przynosi lepsze efekty niż suplementacja kwasami tłuszczowymi pochodzenia roślinnego (ALA).
Histamina jest aminą biogenną, pełniącą wiele funkcji w organizmie człowieka. Receptory dla histaminy H1-H4 posiadają komórki nerwowe, limfatyczne, komórki mięśni gładkich w naczyniach, macicy i w mięśniach serca. Histamina jest neuroprzekaźnikiem i głównym czynnikiem wyzwalającym wstrząsu anafilaktycznego. Problem nietolerancji histaminy dotyczy ok. 1% populacji, w większości są to kobiety. Warto pamiętać, że poza dietą ubogohistaminową należy sprawdzić stosowane leki oraz zastosować wspierającą terapię (cynk, probiotyki, witamina C i witamina B6).
Kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 w ostatnim czasie zyskują coraz większe znaczenie. Główne źródło kwasów omega-3 stanowi olej rybi, natomiast kwasy nienasycone z szeregu n-6 znajdują się w olejach roślinnych. Suplementacja kwasami omega powinna opierać się na zapewnieniu odpowiedniej proporcji kwasów omega-6 do omega-3, która powinna wynosić nie więcej niż 5 : 1. Kwasy omega są niezbędne dla zachowania prawidłowego funkcjonowania organizmu, zwłaszcza w okresie niemowlęcym i dziecięcym. Szczególną rolę przypisuje się kwasowi dokozaheksaenowemu (DHA).
Witamina K, nazywana witaminą koagulacji, została odkryta w latach 30. XX wieku i uznana za kluczowy czynnik w procesach krzepnięcia krwi w wątrobie. Na przestrzeni lat i na podstawie szeregu badań wykazano jednak, że jej rola nie ogranicza się wyłącznie do utrzymania homeostazy krwi, ale wykazuje także działanie wobec tkanek zlokalizowanych w całym ustroju. Dane naukowe wskazują, że jej niedobór może zwiększać ryzyko rozwoju miażdżycy, choroby Alzheimera, niektórych nowotworów, a także osteoporozy [1].
W okresie jesienno-zimowym, kiedy organizm ludzki najbardziej narażony jest na infekcje, warto wesprzeć odporność. Układ immunologiczny jest złożonym systemem, który podlega modulacjom przez wiele czynników. We wsparciu budowania odporności należy wziąć pod uwagę trzy podstawowe czynniki, których działanie udowodniono naukowo. To odpowiednia podaż witamin i składników mineralnych, zastosowanie probiotykoterapii oraz umiarkowana aktywność fizyczna.
Zbilansowana dieta jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na sukcesy sportowców. To pełnowartościowe posiłki dostarczają składniki pokarmowe niezbędne do optymalnego metabolizmu energetycznego mięśni i sprawnej aktywności układu nerwowego. Dla osób uprawiających sport amatorsko podaż energii oraz niezbędnych makro- i mikroelementów z diety jest wystarczająca. U sportowców wyczynowych konieczne może okazać się dodatkowe stosowanie produktów zawierających skondensowane postacie makroskładników odżywczych, tj. batony, żele, koncentraty, a także sprawdzonych suplementów, których skuteczność została potwierdzona licznymi i rzetelnymi badaniami naukowymi.
Otyłość i choroby metaboliczne wchodzące w skład tzw. zespołu metabolicznego, w tym insulinooporność, to jedne z najczęstszych problemów, z którymi pacjenci zgłaszają się do dietetyka. Insulinooporność to zaburzenie polegające na spadku wrażliwości receptorów insulinowych zlokalizowanych na komórkach efektorowych (miocytach, adipocytach, hepatocytach) na insulinę, pomimo prawidłowego lub podwyższonego jej poziomu we krwi. W efekcie organizm wytwarza jej coraz więcej, co upośledza pobieranie i wykorzystanie glukozy przez mięśnie, napędza uwalnianie kwasów tłuszczowych do krwi i ich odkładanie w wątrobie oraz stymuluje apetyt, sprzyjając tyciu [1].