0
884
Histamina jest aminą biogenną, pełniącą wiele funkcji w organizmie człowieka. Receptory dla histaminy H1-H4 posiadają komórki nerwowe, limfatyczne, komórki mięśni gładkich w naczyniach, macicy i w mięśniach serca. Histamina jest neuroprzekaźnikiem i głównym czynnikiem wyzwalającym wstrząsu anafilaktycznego. Problem nietolerancji histaminy dotyczy ok. 1% populacji, w większości są to kobiety. Warto pamiętać, że poza dietą ubogohistaminową należy sprawdzić stosowane leki oraz zastosować wspierającą terapię (cynk, probiotyki, witamina C i witamina B6).
Wprowadzenie
Histamina należy do grupy amin biogennych, niezbędnych w organizmie człowieka. Mimo że histamina występuje w organizmie w niewielkich ilościach, jej znaczenie w wielu procesach fizjologicznych jest bardzo istotne.
Organizm wytwarza histaminę, na drodze dekarboksylacji, z histydyny, aminokwasu egzogennego występującego w większości białek. Może też powstawać z aminokwasów aromatycznych. Jednocześnie histaminę przyjmujemy w pokarmach. Niektóre substancje mogą nasilać wydzielanie histaminy lub zmniejszyć aktywność enzymu ją rozkładającego. Histamina powstaje w różnych tkankach lub jest wychwytywana z krwiobiegu, a następnie magazynowana w komórkach. Głównym magazynem histaminy w organizmie człowieka są komórki tuczne oraz komórki zasadochłonne (bazofile), a w mniejszych ilościach również w makrofagach, płytkach krwi i limfocytach.
POLECAMY
Mimo że histamina występuje w organizmie w niewielkich ilościach, jej znaczenie w organizmie ludzkim jest bardzo istotne. Jest uwalniana z komórek przy udziale wielu czynników w związku z jej rolą w organizmie [1, 2].
Rola i różne oblicza histaminy
Histamina pełni wiele funkcji w organizmie, jest neuroprzekaźnikiem, ma wpływ na układ endokrynologiczny i immunologiczny. Najważniejszą funkcją, jaką pełni histamina w naszym organizmie, jest funkcja ochronna. Histamina odpowiada za wzrost tempa gojenia się ran, różnicowanie i podział komórek, np. tkanki łącznej, oraz jest istotna dla prawidłowego rozwoju płodu. Co więcej, korzystnie wpływa na napięcie mięśni gładkich, w oskrzelach, żołądku, jelitach i macicy oraz bierze udział w wydzielaniu hormonalnym przedniego płata przysadki czy pobudzaniu wydzielania soku żołądkowego [1, 2, 4].
Z drugiej strony, histamina jest głównym mediatorem reakcji alergicznych, w tym anafilaksji związanej z alergią IgE-zależną. Uwalnia się przy degranulacji komórek tucznych, czyli ziarnistości, z komórek biorących udział w zwalczaniu alergenów. Sygnałem aktywującym jest połączenie się receptorów komórek tucznych z kompleksem przeciwciało IgE i antygen. Uwolnienie dużej ilości histaminy powoduje rozszerzenie naczyń i zwiększenie przepuszczalności ich ścian, woda przedostaje się do osocza i przestrzeni okołonaczyniowej, co powoduje zaczerwienienie skóry i obrzęk. Następnie rozwija się stan zapalny w celu zwalczenia alergenu lub patogenu. Histamina jest też wydzielania niezależnie od IgE pod wpływem niektórych cytokin, np. IL-3, IL-33, toksyn, ligandów TLR (patogenów, np. bakteryjnych) oraz innych czynników fizycznych i chemicznych, np. alkoholu czy leków [3, 4].
Histamina wiąże się ze swoistymi receptorami (H1-H4) w wielu tkankach. Receptory H1 zlokalizowane są w naczyniach krwionośnych, mięśniach gładkich, sercu, w układzie oddechowym, w limfocytach i komórkach dendrytycznych, hepatocytach oraz w ośrodkowym układzie nerwowym. Jego pobudzenie wywołuje skurcz mięśni, rozszerzenie naczyń i zwiększenie ich przepuszczalności oraz wydzielanie śluzu. Odpowiada za efekt alergiczny, czyli swędzenie, ból, stan zapalny, skurcze mięśni oskrzeli i regulację temperatury ciała. Pobudzenie H1R wspiera różnicowanie limfocytów Th1, natomiast H2R hamuje proliferację limfocytów Th1 i Th2 oraz wspomaga ekspansję limfocytów regulatorowych [5]. Receptory H2 znajdują się na powierzchni komórek w żołądku, sercu, macicy. Odpowiada za przyspieszenie bicia serca, wydzielanie soków żołądkowych i śluzu oskrzelowego. Receptory H3 posiadają komórki nerwowe w drogach oddechowych, przewodzie pokarmowym i ośrodkowym układzie nerwowym. H3 regulują uwalnianie histaminy w nerwach i przekazywanie impulsów między komórkami układu nerwowego. Receptor H4 znajduje się w komórkach szpiku kostnego, śledzionie, grasicy, głównie na powierzchni białych krwinek (Treg, NK, komórkach dendrytycznych i eozynofilach). Odpowiada za regulację funkcjonowania układu odpornościowego, w tym aktywację lub inhibicję wymienionych komórek odpornościowych [3, 4]. W mózgu histamina była dotychczas postrzegana jako neuroprzekaźnik, ale nowe dowody potwierdzają jej udział w modulowaniu wrodzonej odpowiedzi immunologicznej. Histamina moduluje uwalnianie mediatorów stanu zapalnego, a mianowicie tlenku azotu, cytokin i chemokin, przez komórki mikrogleju i komórki układu immunologicznego, co sprzyja śmierci neuronów dopaminergicznych. Jej plejotropowe działanie, od neuroprzekaźnictwa po stany zapalne, potwierdza jej kluczowy udział w szerokiej gamie czynności fizjologicznych mózgu, a także w patogenezie kilku chorób neurodegeneracyjnych (stwardnieniu rozsianym, chorobie Alzheimera) [6]. Badania te mogą pomóc odnaleźć nowe zastosowania farmakologiczne histaminy i/lub leków przeciwhistaminowych, szczególnie w kontekście również choroby Parkinsona [6].
Tabela 1. Produkty bogate w histaminę i stymulujące uwolnienie histaminy [11]
| Produkty bogate w histaminę | Produkty stymulujące uwalnianie histaminy |
| alkohole (wino, piwo, szampan) | alkohole (wino, piwo) | ...
