Autor: Katarzyna Bąk
mgr dietetyki, absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu i studentka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie; project manager w redakcji czasopisma specjalistycznego o zdrowym odżywianiu „Food Forum”, autorka programów i koordynator kursów, konferencji, webinariów i innych projektów specjalnych w dziedzinie dietetyki i nauk medycznych
Pomiędzy składnikami odżywczymi spożywanymi wraz z pokarmem występuje zarówno synergizm, jak i antagonizm składników. Synergizm składników odżywczych to zjawisko, w którym różne składniki odżywcze działają wspólnie, wzmacniając swój korzystny wpływ na organizm. Inaczej mówiąc – efekt synergiczny występuje, gdy kombinacja pewnych składników odżywczych działa lepiej niż suma ich oddzielnych działań. Antagonizm składników odżywczych to zjawisko, w którym pewne składniki odżywcze hamują lub ograniczają wchłanianie, transport lub działanie innych składników. Innymi słowy, działanie jednego składnika może utrudniać lub blokować przyswajanie drugiego. To dokładne przeciwieństwo synergizmu. Wchłanianie pokarmów przez jelito oraz późniejszy ich metabolizm są w pewnym stopniu uzależnione od dostępności innych składników odżywczych. Magnez i witamina D to dwa niezbędne składniki odżywcze, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania różnych narządów. Magnez pomaga w aktywacji witaminy D, która wpływa na regulację homeostazy wapnia i fosforu, wpływając na wzrost i utrzymanie zdrowych kości. Wszystkie enzymy metabolizujące witaminę D wydają się wymagać magnezu, który działa jako kofaktor w reakcjach enzymatycznych w wątrobie i nerkach. Niedobór któregoś z tych składników odżywczych jest związany z różnymi schorzeniami, takimi jak deformacje szkieletu, choroby serca oraz zespół metaboliczny. Dlatego ważne jest, aby dostarczyć zalecaną ilość magnezu, aby uzyskać optymalne korzyści z witaminy D.
Histamina to naturalnie występująca amina biogenna, która pełni różnorodne funkcje w organizmie ludzkim. Receptory histaminowe H1–H4 są obecne w komórkach nerwowych, limfatycznych, mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, macicy i mięśniach serca. Histamina działa jako neuroprzekaźnik i odgrywa kluczową rolę w wywoływaniu wstrząsu anafilaktycznego. Problemy z nietolerancją histaminy dotyczą około 1% populacji, przeważnie kobiet. Warto zauważyć, że w terapii nietolerancji histaminy oprócz stosowania diety ubogohistaminowej, istotne jest także sprawdzenie przyjmowanych leków i rozważenie dodatkowej terapii, włączając w nią cynk, probiotyki, witaminę C i witaminę B6.
Zespół jelita drażliwego (IBS) należy do tzw. czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego. Dotychczas nie wskazano żadnej przyczyny organicznej tej choroby. Patomechanizm IBS jest wieloczynnikowy, a jego osią jest obustronne oddziaływanie przewodu pokarmowego i ośrodkowego układu nerwowego. Wskazuje się, że dieta może wpływać na przebieg IBS, dlatego tak ważna jest prawidłowa ocena sposobu żywienia pacjenta oraz wdrożenie odpowiednio dopasowanych zaleceń dietetycznych.
Toczeń rumieniowaty układowy (TRU) jest chorobą autoimmunologiczną, która zaburza funkcjonowanie wielu narządów, m.in. nerek, skóry czy stawów. Charakteryzuje się zróżnicowanym nasileniem i przebiegiem, ale ostatecznie prowadzi do niewydolności wielonarządowej. Wyróżnia się trzy główne cele terapii TRU: kontrola procesu zapalenia, zapobieganie nawrotom choroby oraz minimalizacja jej długoterminowych powikłań. Dotychczas nie stworzono jasnych rekomendacji dotyczących żywienia w toczniu, ale jego występowanie niesie za sobą zwiększone ryzyko współwystępowania innych jednostek chorobowych, których odpowiednia dietoterapia może pomóc załagodzić objawy.
