Dział: Suplementy

Artykuł omawia znaczenie ferrytyny jako kluczowego wskaźnika zasobów żelaza w organizmie oraz jej rolę w diagnostyce niedoboru żelaza. Przedstawiono również mechanizmy wchłaniania żelaza w jelitach oraz różnice w biodostępności żelaza hemowego i niehemowego. Artykuł podkreśla także znaczenie zbilansowanej diety w zapewnieniu odpowiednich poziomów żelaza oraz zaleca monitorowanie stężenia ferrytyny w surowicy krwi jako kluczowego elementu oceny stanu odżywienia żelazem.

Najbardziej aktualne badania potwierdzają znaczenie cynku i selenu w modulacji odpowiedzi immunologicznej. Spożywanie różnorodnych produktów, takich jak owoce morza, mięso, orzechy oraz produkty roślinne, może skutecznie zapewnić odpowiednią podaż cynku i selenu w codziennej diecie. Dodatkowa suplementacja tych składników może być wskazana, szczególnie w grupach ludności narażonych na niedobory. Może ona przynosić korzyści zdrowotne w kontekście prewencji i leczenia infekcji, szczególnie wirusowych, a także w chorobach auto- immunologicznych. Ważne jest jednak indywidualne dostosowanie dawek suplementów w oparciu na potrzebach organizmu oraz kontroli przez specjalistę.

Odpowiednia podaż mikro- oraz makroskładników zapewnia funkcjonowanie organizmu na najwyższym poziomie. Jednym z głównych mikroelementów jest żelazo, którego zarówno nadmiar, jak i niedobór może prowadzić do zaburzeń fizjologicznych. Dobrze zbilansowana dieta dostarcza żelaza w ilości 10–15 mg, a przyswajalne jest tylko 5–10% tej wartości. Prawidłowe łączenie produktów, sposób przygotowywania, obróbka składników żywności bogatych w żelazo może znacznie zwiększać jego przyswajalność. Istnieją na rynku naturalne preparaty, które mogą być pomocne w uzupełnianiu niedoboru tego pierwiastka.

Błonnik pokarmowy jest mieszaniną substancji pochodzenia roślinnego i dzieli się na frakcję włókna nierozpuszczalnego w wodzie (hemiceluloza, celuloza, skrobia, lignina) oraz rozpuszczalnego w wodzie (pektyna, inulina, gumy i kleje roślinne). Powinien on charakteryzować się jedną z czterech cech: redukować czas pasażu jelitowego i zwiększać objętość stolca, nasilać procesy fermentacyjne w jelicie grubym, obniżać poziom cholesterolu ogółem i frakcji LDL cholesterolu w surowicy krwi, zmniejszać stężenie glukozy i/lub insuliny we krwi [2]. Dieta dostarczająca zbyt niską zawartość błonnika pokarmowego może sprzyjać rozwojowi wielu nieprawidłowości, m.in. chorób cywilizacyjnych, chorób przewodu pokarmowego czy dysbiozy jelitowej. Biorąc pod uwagę szeroki zakres działania błonnika pokarmowego w obrębie przewodu pokarmowego oraz zapalny charakter chorób, w zaostrzeniu których zaleca się ograniczenie jego spożycia, suplementacja w przypadku diety ubogiej w błonnik powinna skupiać się przede wszystkim na działaniu wspierającym prawidłową mikrobiotę jelit oraz redukującym stan zapalny w organizmie.

Artykuł omawia witaminę B12 (kobalaminę), która odgrywa kluczową rolę w syntezie mieliny, produkcji erytrocytów i metabolizmie energetycznym. Witamina B12 występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego i jest uwalniana z białek przez pepsynę w żołądku, a następnie wchłaniana w jelicie cienkim z udziałem czynnika wewnętrznego Castle’a. Niedobory tej witaminy, szczególnie u osób starszych i wegetarian, mogą prowadzić do megaloblastycznej anemii oraz neurologicznych dysfunkcji.

Podstawowa funkcja kolagenu to łączenie komórek tkanki łącznej, dlatego występuje w skórze, ścięgnach, mięśniach, chrząstkach, kościach, zębach, naczyniach krwionośnych oraz rogówce oka. Po 25. r.ż. zmniejsza się synteza endogenna kolagenu. Suplementowanie diety kolagenem przez ok. 12 tygodni poprawia nawilżenie i elastyczność skóry (ok. 5–10 g kolagenu/dobę), zmniejsza nasilenie bólu stawów oraz zwiększa masę i siłę mięśniową (ok. 15 g kolagenu/dobę). Efektywność suplementacji zwiększa odpowiednia podaż witaminy C.

Kora sosny śródziemnomorskiej (Pinus pinaster) jest cennym surowcem z uwagi na zawartość mieszaniny polifenoli o szerokim działaniu biologicznym i klinicznym. Do głównych właściwości pycnogenolu zalicza się jego działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne wykorzystywane w profilaktyce i wspomaganiu leczenia wielu chorób. Efektywność pycnogenolu została udokumentowana w badaniach z udziałem ludzi, m.in. w takich zaburzeniach i jednostkach chorobowych, jak nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba żylna, choroba zwyrodnieniowa stawów czy zaburzenia procesów poznawczych. Ekstrakt z kory sosny śródziemnomorskiej jest również przydatny w łagodzeniu nieprzyjemnych objawów związanych z okresem menopauzy, u osób z alergicznym nieżytem nosa i astmą, a także w zmniejszaniu objawów związanych z zespołem jelita nadwrażliwego. Z ciekawostek warto jeszcze wspomnieć o jego potencjalnym wpływie na zdolności ergogeniczne (wysiłkowe) u osób uprawiających sport.
 

Kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA) są nieobecne w dietach wegańskich, a w dietach wegetariańskich występują w ograniczonych ilościach. Diety roślinne kojarzą się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, ale jeśli są nieodpowiednio zaplanowane, niosą ze sobą ryzyko niedoboru mikroelementów. Można je skutecznie zmniejszyć poprzez suplementację, ale wymaga to świadomości i kompetencji specjalisty. Produkty roślinne dostarczające kwas α-linolenowy (ALA) charakteryzują się niską biodostępnością i konwersją do EPA i DHA. Ponieważ oleje z alg mogą bezpośrednio dostarczać EPA i DHA (podobnie jak olej rybny), są one najcenniejsze w poprawie stanu EPA i DHA w organizmie. 
Spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 (n-3) w postaci EPA i DHA, występujących głównie w tłustych rybach, zapewnia liczne korzyści zdrowotne, jednak nadal brakuje jasnych zaleceń dotyczących konkretnych alternatyw pochodzenia roślinnego, odpowiednich dla wegetarian i wegan. Osoby na dietach roślinnych powinny dążyć do zmniejszenia poziomu kwasów tłuszczowych omega-6 (n-6) w diecie, szczególnie jeśli ALA jest głównym źródłem n-3 w diecie. Regularne spożywanie gotowych suplementów EPA i DHA ma kluczowe znaczenie dla utrzymania optymalnego indeksu omega-3.