Kora sosny śródziemnomorskiej (Pinus pinaster) jest cennym surowcem z uwagi na zawartość mieszaniny polifenoli o szerokim działaniu biologicznym i klinicznym. Do głównych właściwości pycnogenolu zalicza się jego działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne wykorzystywane w profilaktyce i wspomaganiu leczenia wielu chorób. Efektywność pycnogenolu została udokumentowana w badaniach z udziałem ludzi, m.in. w takich zaburzeniach i jednostkach chorobowych, jak nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba żylna, choroba zwyrodnieniowa stawów czy zaburzenia procesów poznawczych. Ekstrakt z kory sosny śródziemnomorskiej jest również przydatny w łagodzeniu nieprzyjemnych objawów związanych z okresem menopauzy, u osób z alergicznym nieżytem nosa i astmą, a także w zmniejszaniu objawów związanych z zespołem jelita nadwrażliwego. Z ciekawostek warto jeszcze wspomnieć o jego potencjalnym wpływie na zdolności ergogeniczne (wysiłkowe) u osób uprawiających sport.
Dział: Suplementy
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA) są nieobecne w dietach wegańskich, a w dietach wegetariańskich występują w ograniczonych ilościach. Diety roślinne kojarzą się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, ale jeśli są nieodpowiednio zaplanowane, niosą ze sobą ryzyko niedoboru mikroelementów. Można je skutecznie zmniejszyć poprzez suplementację, ale wymaga to świadomości i kompetencji specjalisty. Produkty roślinne dostarczające kwas α-linolenowy (ALA) charakteryzują się niską biodostępnością i konwersją do EPA i DHA. Ponieważ oleje z alg mogą bezpośrednio dostarczać EPA i DHA (podobnie jak olej rybny), są one najcenniejsze w poprawie stanu EPA i DHA w organizmie.
Spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 (n-3) w postaci EPA i DHA, występujących głównie w tłustych rybach, zapewnia liczne korzyści zdrowotne, jednak nadal brakuje jasnych zaleceń dotyczących konkretnych alternatyw pochodzenia roślinnego, odpowiednich dla wegetarian i wegan. Osoby na dietach roślinnych powinny dążyć do zmniejszenia poziomu kwasów tłuszczowych omega-6 (n-6) w diecie, szczególnie jeśli ALA jest głównym źródłem n-3 w diecie. Regularne spożywanie gotowych suplementów EPA i DHA ma kluczowe znaczenie dla utrzymania optymalnego indeksu omega-3.
Kryptopiroluria (skrót KPU) uznawana jest za jedno z najbardziej niedocenianych zaburzeń metabolicznych. KPU, znana również jako HPU (hemopyroluria), to defekt enzymatyczny i metaboliczny, w wyniku którego pirol, kluczowy składnik hemu (czerwony pigment we krwi), jest nadprodukowany w wątrobie i szpiku kostnym. Zwykle nadmiar pirolu jest wydalany wraz z barwnikami żółciowymi w kale, jeśli jednak nastąpi niezwykle duża akumulacja pirolu, jest on wydalany z moczem. Nagromadzenie to może powodować wiele objawów, w tym; zaburzenia trawienne, hormonalne i tkanki łącznej, stres oksydacyjny, a także problemy psychiczne, emocjonalne i neurologiczne bardzo podobne do tych, które występują w autyzmie.
Magnez jest jednym z czterech podstawowych kationowych makroelementów w ludzkim organizmie. Pierwiastek ten reguluje cały szereg przemian biochemicznych i fizjologicznych, takich jak: reakcje enzymatyczne, produkcja energii w mitochondriach, skurcz mięśni, przewodnictwo nerwowe oraz metabolizm kości. Magnez jest obecny w wielu produktach spożywczych, aczkolwiek jego biodostępność jest uzależniona od jego postaci cząsteczkowej. Jako składnik chlorofilu jest łatwo przyswajalny z zielonych warzyw, a w postaci mleczanu magnezu – z mleka i jego przetworów. Doskonale przyswajalną formą są wolne jony Mg2+ obecne w wodach mineralnych i leczniczych. Inne jego postaci, tj. węglan magnezu, obecne chociażby w niektórych suplementach musujących, mają bardzo ograniczoną przyswajalność.
Koenzym Q10, znany również pod nazwą CoQ10 lub ubichinon (z łac. ubitarius, wszechobecny), jest niezwykle ważnym związkiem chemicznym występującym naturalnie w każdej komórce ludzkiego organizmu, a także w komórkach zwierzęcych i bakteryjnych, odgrywającym zasadniczą rolę w procesach energetycznych i antyoksydacyjnych. Niniejszy artykuł skupia się na roli suplementacji CoQ10 oraz jej wpływem na markery biochemiczne związane z procesem starzenia.
Kwasy tłuszczowe omega-3, do których należy kwas α-linolenowy, kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA) to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które należy dostarczyć wraz z żywnością lub w postaci suplementu diety. Wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwkrzepliwe i hipotensyjne, przez co mogą zapobiegać chorobom sercowo-naczyniowym. Zgodnie w wytycznymi American Heart Association (AHA) dwa razy w tygodniu należy spożywać ryby morskie, w tym raz ryby tłuste lub suplementować EPA + DHA; 250 mg/dobę – 1000 mg/dobę u pacjentów z niedokrwienną chorobą serca oraz z niewydolnością serca.
Witamina C, znana również jako kwas L-askorbinowy, naturalnie występuje w niektórych produktach spożywczych, jest dodawana do innych i dostępna jako suplement diety. Rozpuszcza się w wodzie. Człowiek w przeciwieństwie do większości zwierząt nie jest w stanie endogennie syntetyzować witaminy C, dlatego musi być ona niezbędnym składnikiem diety.
Witamina D odgrywa istotną rolę w organizmie człowieka. Wpływa m.in. na zdrowie kości i mięśni oraz funkcjonowanie systemu immunologicznego. W artykule zostały omówione współczesne wyzwania związane z niedoborami witaminy D, do których zalicza się ograniczoną ekspozycję na słońce i niewystarczającą ilość tej witaminy w diecie. Ponadto artykuł przedstawia dostępne źródła pozyskiwania witaminy D, zalecenia dotyczące optymalnego dawkowania dla różnych grup wiekowych oraz bieżące badania nad wpływem witaminy D na różne zaburzenia i choroby, w tym choroby kardiometaboliczne i cukrzycę.
Kwasy tłuszczowe omega-3, a szczególnie ich przeciwzapalne pochodne, mogą modulować układ immunologiczny i wyciszać stan zapalny. Prawidłowe funkcjonowanie bariery jelitowej, co oznacza zapewnienie jej maksymalnej integralności, jest warunkiem nie tylko zdrowych jelit, ale także zachowania homeostazy w organizmie. Długoterminowe nawyki żywieniowe zapewniają istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu bariery jelitowej, w tym coraz więcej badań sugeruje korzystne efekty w poprawie szczelności jelit po wdrożeniu kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie i/lub suplementacji. Na funkcję bariery jelitowej wpływa wiele wewnętrznych i zewnętrznych czynników, w tym dieta, stres, masa ciała oraz aktywność fizyczna. Niektóre badania wykazały, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) omega-3 mogą modyfikować skład mikrobioty jelitowej poprzez zwiększenie liczby bakterii z rodzaju Bifidobacterium, które zmniejszają przepuszczalność jelit.
Jod (I) jest jednym z niezbędnych bioaktywnych składników diety. Jest szczególnie istotny w suplementacji kobiet w ciąży, karmiących, a także wegan i wegetarian. Z racji udziału w syntezie hormonów tarczycy, reguluje wiele procesów w naszym organizmie.
Podczas planowania ciąży kluczową rolę odgrywa odpowiednio zbilansowana dieta, jednakże − jeśli jest taka potrzeba − można wprowadzić suplementację składników niedoborowych. Kwas foliowy jest najczęściej suplementowanym składnikiem na początkowym etapie ciąży, należy jednak rozważyć taką suplementację znacznie wcześniej, już na etapie jej planowania. Chcąc zwiększyć szansę na zajście w ciążę należy zwrócić uwagę na: witaminy z grupy B, kwas foliowy, cynk, koenzym Q10, inozytol oraz kwasy tłuszczowe omega-3.
Menopauza to trwałe zatrzymanie cyklu miesiączkowego, a w konsekwencji − możliwości prokreacyjnych. Menopauzie towarzyszą zazwyczaj liczne objawy, choć nie u każdej kobiety one występują lub są nasilone. Jednym z nich jest suchość błon śluzowych. Szczególnie rozpowszechniona jest suchość pochwy. Wyniki badań sugerują, że olej z rokitnika może być pomocny w walce z suchością błon śluzowych.