Autor: Angelika Kargulewicz

Nieodzownym elementem postępowania terapeutycznego w chorobach przewodu pokarmowego jest odpowiednie żywienie dopasowane do okresu choroby i jej postaci. Jak wskazują doniesienia, celowana probiotykoterapia może stanowić uzupełnienie standardowego leczenia i w sposób istotny wpływać na łagodzenie objawów związanych z chorobą. W przebiegu IBS, oprócz odpowiedniego postępowania dietetycznego (racjonalizacja żywienia np. wg standardów NICE, możliwość wdrożenia protokołu low FODMAP), zastosowanie konkretnych szczepów probiotycznych wpływa na łagodzenie objawów choroby. U pacjentów z IBD w porównaniu z osobami zdrowymi obserwuje się zmieniony skład bakterii w obrębie jelit, dlatego strategie mające na celu oddziaływanie na mikrobiotę wydają się uzasadnione.

W środowisku pochwy – w odróżnieniu od mikrobioty jelitowej, gdzie czynnikiem warunkującym homoestazę jest znacząca różnorodność drobnoustrojów – kładzie się nacisk na mniejszą różnorodność i zwrócenie uwagi na przewagę bakterii z rodzaju Lactobacillus. Skład mikrobioty pochwy będzie różnił się też w zależności od okresu fizjologicznego i fluktuacji hormonalnych. Strategia mająca na celu poprawę równowagi w mikrobiocie pochwy i zachowanie zdrowia kobiety to zadbanie o higieniczny styl życia, w tym racjonalne nawyki żywieniowe i profilaktykę niedoborów pokarmowych, a także wzbogacenie ekosystemu o bakterie z rodzaju Lactobacillus.

Stwierdzenie, że każdy z nas jest inny i wymaga odmiennego podejścia profilaktycznego czy terapeutycznego jest powszechnie znane. Dążenia w świecie nauki, medycynie i dietetyce mają na celu indywidualne podejście do każdej jednostki. W tym kontekście warto się zastanowić, jakimi możliwościami dysponuje współczesna diagnostyka, aby takie działania urzeczywistnić. Wiemy, że uwarunkowania związane z naszym mikrobiomem z jednej strony umożliwiają utrzymanie zdrowia, prawidłowy przebieg procesów metabolicznych i zapobieganie rozwojowi chorób, a z drugiej strony nieprawidłowości w zakresie mikrobioty mogą być przyczyną ujawniania się różnego rodzaju dysfunkcji. Pytanie zasadnicze, jak optymalnie dopasować dietę i jej suplementację do naszych indywidualnych uwarunkowań?

Do gabinetu dietetyka stosunkowo często zgłaszają się pacjenci – głównie kobiety – z zapytaniem, jak powinna wyglądać ich dieta przy chorobie tarczycy. Pytania zazwyczaj dotyczą zastosowania diet eliminacyjnych czy konkretnych protokołów żywieniowych, które miałyby na celu przywrócenie homeostazy organizmu. I tutaj w pierwszej kolejności należy przeprowadzić dokładny wywiad ogólnomedyczny i żywieniowy, który pozwoli na doprecyzowanie, jak faktycznie powinna wyglądać strategia dietoterapeutyczna. Tak naprawdę każda sytuacja kliniczna jest nieco inna i o ile ogólne zalecenia dotyczące leczenia żywieniowego w chorobach tarczycy będą miały wspólną podstawę, to zalecenia szczegółowe często będą wymagały dużej indywidualizacji.

Mięśniaki macicy należą do najczęściej występujących łagodnych guzów u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Częstość ich występowania może sięgać nawet 70%. Endometrioza z kolei to przewlekła i nawracająca choroba, która dotyczy około 6–10% kobiet w wieku reprodukcyjnym. Choroby macicy mogą stanowić problem zarówno dla kobiet w okresie prokreacyjnym, jak i pomenopauzalnym, niejednokrotnie obniżając ich jakość życia na przykład z powodu współwystępującej anemii i dolegliwości bólowych w obrębie jamy brzusznej. W badaniach naukowych podkreśla się, że stan odżywienia, w tym zawartość i wysycenie tkanek konkretnymi witaminami i składnikami mineralnymi, może mieć wpływ na rozwój mięśniaków macicy. Wszystkie składniki pokarmowe, które mogą zmniejszać syntezę czynników zapalnych oraz zwiększać potencjał antyoksydacyjny, będą odgrywały ważną rolę w przebiegu endometriozy.

Okres przedkoncepcyjny to idealny czas na zadbanie o prawidłowe wysycenie tkanek składnikami istotnymi dla rozwoju przyszłego płodu. Prawidłowy sposób żywienia i odpowiednio dopasowana suplementacja diety odgrywa kluczową rolę we wspomaganiu płodności oraz determinuje zdrowie jeszcze nienarodzonego dziecka. Szczególną uwagę należy zwrócić na unikanie produktów wysokoprzetworzonych (dania typu fast food, gotowe półprodukty, a także żywność z olejem palmowym, syropem glukozo-fruktozowym i dużą ilością wypełniaczy, wzmacniaczy smaku oraz innych dodatków), w tym w szczególności artykułów obfitujących w kwasy tłuszczowe trans, które zakłócają funkcje rozrodcze. Składniki niezbędne w procesie zapłodnienia to m.in. kwas foliowy i pozostałe witaminy z grupy B, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz kluczowe składniki mineralne.

Inozytol obejmuje grupę dziewięciu różnych stereoizomerów, z których najbardziej powszechne są dwa – myo-inozytol (MYO) oraz D-chiroinozytol (DCI). Inozytole występują niemalże we wszystkich tkankach naszego ustroju, głównie w formie MYO i odpowiadają za różnorodne funkcje. Inozytole regulują gospodarkę węglowodanową i hormonalną, wpływając tym samym na płodność i parametry metaboliczne. W sytuacji niewystarczającej endogennej syntezy inozytolu, optymalizacja jego spożycia w diecie i suplementacja może okazać się pomocna.

Leczenie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby polega na działaniu terapeutycznym na wszystkie komponenty patogenetyczne choroby. Zmiana stylu życia stanowi pierwszy krok w terapii NAFLD. Aktywność fizyczna ułatwia redukcję masy ciała oraz zwiększa wrażliwość na insulinę. Zalecenia żywieniowe mają na celu osiągnięcie deficytu energetycznego u osób z nadmierną masą ciała, zwiększenie udziału kwasów tłuszczowych omega-3, błonnika pokarmowego, polifenoli oraz ograniczenie spożycia fruktozy, nasyconych kwasów tłuszczowych i trans.