Autor: Angelika Kargulewicz

Czas okołomenopauzalny to spore wyzwanie dla organizmu kobiety, zarówno w kontekście komfortu psychicznego, jak i z uwagi na inne procesy, które mają miejsce w ustroju. Menopauza wyraźnie wpływa na stan odżywienia. Wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przyrostu masy ciała, a zwłaszcza otyłości sarkopenicznej, która oznacza jednoczesny spadek masy mięśniowej. Zmiany te przekładają się również na zwiększone ryzyko kardiometaboliczne. Warto jednak pamiętać, że objawy i konsekwencje zdrowotne w okresie premenopauzalnym i w menopauzie mogą być w sposób znaczący zminimalizowane poprzez utrwalenie pożądanych nawyków związanych z codzienną aktywnością fizyczną oraz dostarczanie do organizmu odpowiedniej ilości makro- i mikroskładników. Istotnym składnikiem w diecie kobiet w okresie okołomenopauzalnym są kwasy tłuszczowe omega-3, które regulują zarówno procesy związane z neurotransmisją oraz stanem zapalnym, jak i szeroko pojęty metabolizm. Kompleksowe i spersonalizowane podejście terapeutyczne obejmujące cały styl życia jest niezwykle istotne u każdej kobiety w okresie peri- i menopauzalnym.

Kora sosny śródziemnomorskiej (Pinus pinaster) jest cennym surowcem z uwagi na zawartość mieszaniny polifenoli o szerokim działaniu biologicznym i klinicznym. Do głównych właściwości pycnogenolu zalicza się jego działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne wykorzystywane w profilaktyce i wspomaganiu leczenia wielu chorób. Efektywność pycnogenolu została udokumentowana w badaniach z udziałem ludzi, m.in. w takich zaburzeniach i jednostkach chorobowych, jak nadciśnienie tętnicze, przewlekła choroba żylna, choroba zwyrodnieniowa stawów czy zaburzenia procesów poznawczych. Ekstrakt z kory sosny śródziemnomorskiej jest również przydatny w łagodzeniu nieprzyjemnych objawów związanych z okresem menopauzy, u osób z alergicznym nieżytem nosa i astmą, a także w zmniejszaniu objawów związanych z zespołem jelita nadwrażliwego. Z ciekawostek warto jeszcze wspomnieć o jego potencjalnym wpływie na zdolności ergogeniczne (wysiłkowe) u osób uprawiających sport.
 

Okres przedkoncepcyjny to idealny czas na zadbanie o prawidłowe wysycenie tkanek składnikami istotnymi dla rozwoju przyszłego płodu. Prawidłowy sposób żywienia i odpowiednio dopasowana suplementacja diety odgrywa kluczową rolę we wspomaganiu płodności oraz determinuje zdrowie jeszcze nienarodzonego dziecka. Szczególną uwagę należy zwrócić na unikanie produktów wysokoprzetworzonych (dania typu fast food, gotowe półprodukty, a także żywność z olejem palmowym, syropem glukozo-fruktozowym i dużą ilością wypełniaczy, wzmacniaczy smaku oraz innych dodatków), w tym w szczególności artykułów obfitujących w kwasy tłuszczowe trans, które zakłócają funkcje rozrodcze. Składniki niezbędne w procesie zapłodnienia to m.in. kwas foliowy i pozostałe witaminy z grupy B, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz kluczowe składniki mineralne.

Nieswoiste zapalenia jelit (NZJ) to grupa chorób, których wspólną cechą jest niekontrolowana odpowiedź zapalna w obrębie przewodu pokarmowego. Z uwagi na współwystępujące zmiany w zakresie mikrobioty jelitowej, istotnym elementem we wspomaganiu leczenia NZJ jest celowana probiotykoterapia. Mieszanina probiotyczna De Simone Formulation jest skuteczna w podtrzymującej terapii CU, zapobiega zaostrzeniom i wpływa na utrzymanie stanu remisji. Ponadto wskazany probiotyk jest efektywny w zapobieganiu zapaleniom i utrzymaniu remisji w zapaleniach zbiornika jelitowego. Celowana probiotykoterapia okazuje się być również pomocna w przebiegu mikroskopowego zapalenia jelita grubego.

Nieodzownym elementem postępowania terapeutycznego w chorobach przewodu pokarmowego jest odpowiednie żywienie dopasowane do okresu choroby i jej postaci. Jak wskazują doniesienia, celowana probiotykoterapia może stanowić uzupełnienie standardowego leczenia i w sposób istotny wpływać na łagodzenie objawów związanych z chorobą. W przebiegu IBS, oprócz odpowiedniego postępowania dietetycznego (racjonalizacja żywienia np. wg standardów NICE, możliwość wdrożenia protokołu low FODMAP), zastosowanie konkretnych szczepów probiotycznych wpływa na łagodzenie objawów choroby. U pacjentów z IBD w porównaniu z osobami zdrowymi obserwuje się zmieniony skład bakterii w obrębie jelit, dlatego strategie mające na celu oddziaływanie na mikrobiotę wydają się uzasadnione.

W środowisku pochwy – w odróżnieniu od mikrobioty jelitowej, gdzie czynnikiem warunkującym homoestazę jest znacząca różnorodność drobnoustrojów – kładzie się nacisk na mniejszą różnorodność i zwrócenie uwagi na przewagę bakterii z rodzaju Lactobacillus. Skład mikrobioty pochwy będzie różnił się też w zależności od okresu fizjologicznego i fluktuacji hormonalnych. Strategia mająca na celu poprawę równowagi w mikrobiocie pochwy i zachowanie zdrowia kobiety to zadbanie o higieniczny styl życia, w tym racjonalne nawyki żywieniowe i profilaktykę niedoborów pokarmowych, a także wzbogacenie ekosystemu o bakterie z rodzaju Lactobacillus.

Stwierdzenie, że każdy z nas jest inny i wymaga odmiennego podejścia profilaktycznego czy terapeutycznego jest powszechnie znane. Dążenia w świecie nauki, medycynie i dietetyce mają na celu indywidualne podejście do każdej jednostki. W tym kontekście warto się zastanowić, jakimi możliwościami dysponuje współczesna diagnostyka, aby takie działania urzeczywistnić. Wiemy, że uwarunkowania związane z naszym mikrobiomem z jednej strony umożliwiają utrzymanie zdrowia, prawidłowy przebieg procesów metabolicznych i zapobieganie rozwojowi chorób, a z drugiej strony nieprawidłowości w zakresie mikrobioty mogą być przyczyną ujawniania się różnego rodzaju dysfunkcji. Pytanie zasadnicze, jak optymalnie dopasować dietę i jej suplementację do naszych indywidualnych uwarunkowań?

Do gabinetu dietetyka stosunkowo często zgłaszają się pacjenci – głównie kobiety – z zapytaniem, jak powinna wyglądać ich dieta przy chorobie tarczycy. Pytania zazwyczaj dotyczą zastosowania diet eliminacyjnych czy konkretnych protokołów żywieniowych, które miałyby na celu przywrócenie homeostazy organizmu. I tutaj w pierwszej kolejności należy przeprowadzić dokładny wywiad ogólnomedyczny i żywieniowy, który pozwoli na doprecyzowanie, jak faktycznie powinna wyglądać strategia dietoterapeutyczna. Tak naprawdę każda sytuacja kliniczna jest nieco inna i o ile ogólne zalecenia dotyczące leczenia żywieniowego w chorobach tarczycy będą miały wspólną podstawę, to zalecenia szczegółowe często będą wymagały dużej indywidualizacji.