Inozytol – wskazania do zastosowania

Inozytol – występowanie i rola w organizmie

Inozytol zaliczany jest do powszechnie znanych witamin z grupy B. Obejmuje grupę dziewięciu różnych stereoizomerów (scyllo-, muco-, epi-, neo-, allo-, cis-, D-chiro-, L-chiro- oraz myo-inozytol), ale najbardziej powszechne są dwa – myo-inozytol (MYO) oraz D-chiroinozytol (DCI). Inozytole występują niemalże we wszystkich tkankach naszego ustroju, głównie w formie MYO (99% wszystkich inozytoli), odpowiadając za różnorodne jego funkcje [1, 2]. Biosynteza w wątrobie i nerkach pozwala na uzyskanie około 4 g inozytolu dziennie [2]. Źródłem inozytolu może być również dieta (głównie nasiona roślin strączkowych, pomarańcze, grejpfruty, limonki, kiwi, nektarynki, otręby pszenne, migdały, orzechy włoskie, nerkowce), która dostarcza około 1 g dziennie, głównie w postaci MYO [3]. Z uwagi na fakt, że inozytole odpowiadają za wiele podstawowych funkcji (przekazywanie sygnałów międzykomórkowych, biogeneza błon komórkowych, remodeling chromatyny), ich niedobór może w znaczący sposób upośledzić funkcjonowanie organizmu (tabela 1) [4]. Wśród przyczyn niedoboru inozytoli można wyróżnić zmniejszoną podaż wraz z dietą, zwiększony katabolizm i ich wydalanie, zmniejszoną biosyntezę, a także zaburzone wchłanianie jelitowe lub wychwyt komórkowy [2]. 
W sytuacji niewystarczającej endogennej syntezy inozytolu optymalizacja jego spożycia z diety i suplementacji może okazać się pomocna w przebiegu niektórych zaburzeń hormonalnych i metabolicznych.
 

Tabela 1. Funkcje inozytoli w organizmie [4]

Funkcje inozytoli w organizmie

Wpływają na gospodarkę węglowodanową (warunkują prawidłowy obrót glukozą).

Regulują funkcje rozrodcze.

Regulują gospodarkę hormonalną (w tym pracę gruczołu tarczowego oraz jajników).

Biorą udział w osteogenezie (formowanie tkanki kostnej).

Zastosowanie inozytolu w zaburzeniach gospodarki węglowodanowej

Inozytole (głównie w postaci MYO oraz DCI) uczestniczą w ścieżkach sygnalizacyjnych insuliny oraz w metabolizmie glukozy [5]. Zawartość myo-inozytolu jest szczególnie wysoka w tkankach charakteryzujących się wysokim obrotem glukozy, czyli w mózgu, mięśniu sercowym oraz jajnikach. Inozytol intensyfikuje translokację GLUT4 do błony komórkowej, zwiększając tym samym wychwyt glukozy, hamuje aktywność cyklazy adenylowej oraz zmniejsza uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej. Pod wpływem stymulacji insulinowej w tkankach enzym epimeraza katalizuje przemianę MYO w DCI. D-chiroinozytol z kolei zwiększa aktywność syntazy glikogenowej, głównie w tkankach odpowiedzialnych za spichrzanie glikogenu, czyli w wątrobie i mięśniach szkieletowych. Dzięki odpowiedniej proporcji tkankowej MYO i DCI warunkowana jest odpowiednia wrażliwość insulinowa, zmniejszając zapotrzebowanie tkanek na insulinę i obniżając jej stężenie w surowicy krwi. Postuluje się, że w sytuacji niedoboru inozytolu, suplementacja diety może stanowić efektywną opcję terapeutyczną dla osób z insulinoopornością i towarzyszącymi jej zaburzeniami metabolicznymi. Potwierdzeniem tych zależności są wyniki badań przeprowadzonych u ludzi, które pokazują, że podaż inozytoli zmniejsza stężenie glukozy w surowicy krwi oraz hiperinsulinemię [6]. 

Inozytol u pacjentek z zespołem policystycznych jajników (PCOS) – wpływ na parametry metaboliczne i płodność

Inozytole mogą być również efektywne we wspieraniu terapii zaburzeń przebiegających z towarzyszącą im insulinoopornością oraz trudnościami z zajściem w ciążę. Do takich zaburzeń można zaliczyć zespół policystycznych jajników. Celem poprawy parametrów glikemicznych i pośrednio reprodukcyjnych w terapii PCOS wykorzystywana jest metformina. Jej zastosowanie może wpływać na redukcję masy ciała, zmniejszenie insulinooporności oraz androgenemii, a pośrednio na poprawę płodności, niemniej jednak ograniczeniem w jej zastosowaniu są dolegliwości gastryczne [6]. 
Innym środkiem wspierającym metabolizm i płodność w przebiegu PCOS może okazać się inozytol. Warto na wstępie podkreślić, że u pacjentek z PCOS często obserwuje się obniżone stężenie inozytolu w ustroju. Ponieważ insulinooporność jest zaburzeniem korelującym z występowaniem PCOS, niedobór inozytoli może znacząco oddziaływać na parametry gospodarki węglowodanowej i inne zaburzenia hormonalne u tych pacjentek. MYO reguluje poziom TSH (hormon tyreotropowy) oraz FSH (folitropina), wpływa na wychwyt glukozy i zwiększenie insulinowrażliwości. W badaniu przeprowadzonym u 128 pacjentek z PCOS wykazano, że suplementacja diety inozytolem w porównaniu do zastosowania metforminy prowadzi do efektywniejszej redukcji masy ciała, poprawy cyklu menstruacyjnego oraz wystąpienia spontanicznych ciąż [7]. 
Pacjentkom tym podawano 1000 mg MYO, 25 mg DCI oraz 200µg kwasu foliowego 2 razy dzienn...