Żywienie dzieci w wieku szkolnym – fundament zdrowia i rozwoju poznawczego

Okres szkolny to czas intensywnego rozwoju fizycznego i intelektualnego. Dziecko spędza w szkole średnio 6–8 godzin dziennie, a aktywność edukacyjna wymaga stałego wysiłku umysłowego, koncentracji i zdolności zapamiętywania. Właściwie zbilansowana dieta staje się więc nie tylko warunkiem prawidłowego wzrastania, ale także czynnikiem wspierającym funkcje poznawcze i dobrostan psychiczny. Niewłaściwe nawyki żywieniowe w tym okresie mogą prowadzić do nadwagi, otyłości, niedoborów mikroelementów, a w dalszej perspektywie – do chorób cywilizacyjnych [1].
Badania Kocka i wsp. (2013) wskazują, że wśród uczniów szkół podstawowych i gimnazjów najczęstszymi problemami zdrowotnymi są wady postawy, przy czym obserwuje się też wzrost nadwagi i otyłości w porównaniu z danymi sprzed 20–30 lat [2]. W latach 1994–1995 nadwagę stwierdzono u 5,3% dzieci, a otyłość u 3,4%, natomiast obecnie ok. 19,2% chłopców i 10,4% dziewcząt ma nadwagę lub otyłość. Wzrost ten wiąże się ze zmianami stylu życia, w tym dietą i aktywnością fizyczną, i zwiększa ryzyko chorób przewlekłych w późniejszym życiu, co podkreśla potrzebę profilaktyki i edukacji żywieniowej w wieku szkolnym.
Według WHO dzieci z nadwagą lub otyłością mają bardzo dużą szansę na pozostanie otyłymi w dorosłości oraz są narażone na rozwój chorób niezakaźnych – w tym cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych – już we wczesnym okresie życia. Co więcej, WHO szacuje, że w 2021 r. nadmierna masa ciała była przyczyną ok. 3,7 mln zgonów spowodowanych chorobami NCD, co podkreśla ogromne obciążenie zdrowotne związane z dietą i otyłością we wczesnym okresie rozwojowym [3]. 

Zalecenia żywieniowe dla dzieci w wieku szkolnym

Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ) podstawą diety dzieci i młodzieży szkolnej powinny być różnorodne produkty, zapewniające odpowiednią ilość energii i składników odżywczych. Kluczowe są:

• codzienne spożywanie warzyw i owoców w ilości co najmniej 400 g dziennie,
• wybór produktów pełnoziarnistych zamiast wysokoprzetworzonych,
• włączenie mleka i jego przetwo...