Zaburzenia lipidowe, takie jak hipercholesterolemia czy hipertriglicerydemia, stanowią istotny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Mimo dostępności terapii farmakologicznych skuteczność leczenia i jego tolerancja u pacjentów pozostają ograniczone. Dlatego coraz częściej w badaniach naukowych pojawia się temat potencjału składników fitoterapii i suplementacji w poprawie parametrów lipidowych. W szczególności analizowane są korzyści ze stosowania flawonoidów z bergamoty, steroli i stanoli roślinnych, fermentowanego czerwonego ryżu, glukomannanu oraz ekstraktu z zielonej herbaty. Związki te wykazują działanie obniżające poziom LDL-C, cholesterolu całkowitego i triglicerydów, poprawiają funkcję śródbłonka oraz mogą stanowić cenne uzupełnienie klasycznej terapii lub alternatywę u pacjentów z nietolerancją statyn.
Autor: Adrianna Dąbrowska-Hulka
dietetyk kliniczny; od 5 lat korzysta ze swojej wiedzy z zakresu dermodietetyki i pomaga pacjentom z dermatozami, takimi jak trądzik pospolity i różowaty, atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy łojotokowe zapalenie skóry; autorka publikacji naukowych, m.in. Rola wybranych związków bioaktywnych o działaniu fotoprotekcyjnym, e-booka Największa tabela indeksów glikemicznych oraz profilu na Instagramie, którego celem jest popularyzacja wiedzy z zakresu dermodietetyki: dietetyka.dla.skory; e-mail: ada@dietetykdabrowska.pl
U kobiet hiperandrogenizm objawia się m.in. nadmiernym owłosieniem (hirsutyzmem), trądzikiem, wzmożonym wydzielaniem sebum oraz łysieniem androgenowym. Może także prowadzić do problemów z płodnością. Pod względem parametrów laboratoryjnych cechuje się podwyższonym stężeniem testosteronu, zwiększonym indeksem wolnych androgenów (FAI), a także wyższym poziomem androgenów produkowanych przez nadnercza. Dietoterapia nakierowana na zwiększenie wrażliwości na insulinę, redukcję nadmiernej masy ciała oraz dbanie o regularną aktywność fizyczną mogą realnie wpłynąć na poprawę parametrów związanych z hipernadrogenizmem u kobiet. Kolejnym skutecznym narzędziem jest suplementacja dobrana pod kątem wsparcia insulinowrażliwości, działania antyoksydacyjnego i dostarczenia witamin, takich jak kwas foliowy, witamina D czy biotyna.
Mikrobiota jelitowa, składająca się z miliardów mikroorganizmów, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy organizmu, wpływając na procesy trawienne, metabolizm oraz funkcjonowanie układu odpornościowego. Zaburzenia równowagi mikrobioty, określane jako dysbioza, są powiązane z licznymi schorzeniami, w tym metabolicznymi, immunologicznymi i neurodegeneracyjnymi. Nowoczesne techniki badawcze, które obejmują analizę materiału genetycznego mikrobiomu, umożliwiają dokładniejszą analizę i identyfikację potencjalnych nieprawidłowości niż tradycyjne metody hodowlane. W celu modulacji składu mikrobioty stosuje się probiotyki, prebiotyki, antybiotyki o miejscowym działaniu oraz przeszczepianie mikrobioty jelitowej, co może przywrócić stan eubiozy. Wciąż trwają badania nad optymalnymi strategiami diagnostyki i terapii mikrobioty, co otwiera nowe perspektywy w medycynie, dietoterapii i profilaktyce.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła dermatoza o charakterze zapalnym i nawrotowym. Częstość zachorowań wynosi ok. 20% u dzieci i 2–5% u dorosłych w populacji światowej. Do elementów patogenezy AZS należą czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe, a także uszkodzenia bariery naskórkowej. Suplementacja i fitoterapia, które wspierają regulację poziomu stanu zapalnego, poprawę funkcjonowania bariery skórnej i wywierają działanie immunomodulujące, mogą realnie wesprzeć pacjentów i poprawić stan skóry, a także poprawić jakość życia chorych. Do składników, które warto rozważyć w planowaniu suplementacji i fitoterapii pacjentów chorujących na AZS należą kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-7, witamina D, taniny skondensowane oraz mieszanki ziołowe stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba skóry, która dotyka około 20% dzieci i 2–5% dorosłych. Chorzy często borykają się również z alergiami pokarmowymi i środowiskowymi oraz astmą oskrzelową. Dietoterapia nakierowana na modulowanie poziomu stanu zapalnego i ograniczenia przeznaskórkowej utraty wody, a także prawidłowo prowadzona dieta eliminacyjna w razie wystąpienia takiej konieczności oraz pielęgnacja skóry mają potencjał, aby zmniejszać nasilenie zmian skórnych w AZS, a także poprawić odpowiedź na leczenie konwencjonalne. Elementy dietoterapii i pielęgnacji u chorych na atopowe zapalenie skóry, które są skuteczne w redukcji utraty wody z naskórka, mogą być z powodzeniem zastosowane u innych grup pacjentów borykających się z przesuszeniami skóry.
Wsparcie prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego dzięki celowanej suplementacji i fitoterapii może się przyczynić do zmniejszenia częstotliwości zachorowań na infekcje górnych dróg oddechowych, skrócenia czasu trwania ewentualnej infekcji i złagodzenia jej przebiegu. Co ważne, odpowiednio zaplanowana interwencja może też nieść korzyści u osób szczególnie narażonych na infekcje oraz u pacjentów z zaburzonymi funkcjami układu odpornościowego. Przykładowymi składnikami, na które warto zwrócić uwagę planując suplementację i fitoterapię w celu wsparcia odporności pacjentów są witamina D i C, żelazo, cynk, siara bydlęca, żeń-szeń właściwy (Panax ginseng) i jeżówka purpurowa [Echinacea purpurea (L.)].
Biegunki infekcyjne spowodowane są przez zakażenia bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze. Probiotykoterapia z wykorzystaniem konkretnych szczepów bakterii i grzybów może przynieść korzyści terapeutyczne i profilaktyczne, dzięki zdolności mikroorganizmów probiotycznych do syntezy bakteriobójczych bakteriocyn, związków o charakterze ochronnym czy enzymów proteolitycznych, ale również dzięki zdolności do wiązania patogenów i wspomaganiu ich wydalania wraz z kałem oraz konkurencję z patogenami o zasoby środowiskowe. Mechanizmy te podsumowano na ryc. 1. Dzięki tym mechanizmom probiotykoterapia może spowodować skrócenie czasu trwania biegunki, spadek częstotliwości wypróżnień, poprawę ich konsystencji oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych, więc może przynieść realne korzyści pacjentom zmagającym się z biegunkami infekcyjnymi.
Łuszczyca to choroba skóry o podłożu zapalnym, która dotyka ok. 2% światowej populacji ludzi. Chorzy często borykają się również z chorobami współwystępującymi, takimi jak celiakia, choroby metaboliczne czy choroby nerek. U pacjentów z łuszczycą obserwuje się ponadto zwiększone ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Dietoterapia nakierowana na modulowanie poziomu stanu zapalnego oraz celowana probiotykoterapia ma potencjał, aby zmniejszać nasilenie zmian skórnych w łuszczycy, a także poprawiać jakość życia chorych i ich odpowiedź na leczenie konwencjonalne.