Rola żelaza w zdrowiu kobiet – od fizjologii do praktyki dietetycznej

Rola żelaza w organizmie kobiety

Żelazo to jeden z najważniejszych mikroelementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu kobiety. Przede wszystkim odgrywa istotną rolę w procesie transportu tlenu – jako składnik hemoglobiny umożliwia przenoszenie go z płuc do tkanek. Wchodzi również w skład mioglobiny, czyli białka znajdującego się w mięśniach poprzecznie prążkowanych, będącego rezerwuarem tlenu w ich komórkach [1]. 
Żelazo pełni również inne ważne funkcje: uczestniczy w procesie namnażania i dojrzewania komórek układu odpornościowego, bierze udział w różnych przemianach metabolicznych (np. syntezie niektórych hormonów), a także jako kofaktor enzymów oksydacyjnych (np. cytochromów P450) uczestniczy pośrednio w procesie detoksykacji odbywającym się w wątrobie [1].  

Zapotrzebowanie na żelazo u kobiet

Zgodnie z najnowszymi normami żywienia dla populacji Polski zalecane spożycie żelaza (RDA) dla kobiet kształtuje się następująco [1]:

• 19–50 lat: 18 mg na dobę,
• 51 lat i więcej: 10 mg na dobę,
• kobiety w ciąży: 27 mg na dobę,
• kobiety karmiące piersią: 10 mg na dobę.
   

Kobiety mają większe i bardziej zmienne zapotrzebowanie na żelazo niż mężczyźni. Zmienia się ono znacząco w zależności od stanu fizjologicznego. W okresie ciąży zwiększone potrzeby wynikają przede wszystkim z konieczności pokrycia zapotrzebowania tkanek rozwijającego się płodu oraz łożyska, a także wzrostu objętości krwi u kobiety ciężarnej. Zapotrzebowanie na żelazo rośnie zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze ciąży, kiedy to dochodzi do intensywnego wzrostu objętości krwi krążącej oraz dynamicznego rozwoju płodu [1].
W przypadku kobiet karmiących piersią sytuacja jest nieco inna. Do momentu powrotu miesiączki po ciąży, zapotrzebowanie na żelazo wynika głównie z podstawowych, fizjologicznych strat tego pierwiastka, a także ilości traconych wraz z wydzielanym mlekiem (przy czym ilości wysoce dostępnego żelaza w mleku kobiecym są nie...