Aktualne spojrzenie na rolę kwasów tłuszczowych omega-3 w zdrowiu człowieka

Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (ang. omega-3 polyunsaturated fatty acids, n-3 PUFA) wzbudziły szczególne zainteresowanie kliniczne i badawcze z uwagi na ich specyficzną budowę chemiczną, 3 główne formy o największym znaczeniu biologicznym: kwas α-linolenowy (ALA, 18 : 3 n-3), eikozapentaenowy (EPA, 20 : 5 n-3) oraz dokozaheksaenowy (DHA, 22 : 6 n-3), a także szerokie spektrum potencjalnych efektów fizjologicznych [1–3].
Historycznie przełomowe obserwacje dotyczące korzystnego wpływu diety bogatej w długołańcuchowe n-3 PUFA pochodzenia morskiego pochodzą z badań populacji arktycznych, w których autorzy opisywali niską zapadalność na choroby sercowo-naczyniowe mimo wysokiego spożycia tłuszczu − zainicjowało to intensywny rozwój badań nad rolą EPA i DHA w zdrowiu sercowo-naczyniowym i zapalnym [4, 5]. W ciągu ostatnich dekad literatura kliniczna rozwinęła się znacząco: przeprowadzono liczne badania obserwacyjne, randomizowane badania kontrolowane oraz metaanalizy oceniające wpływ spożycia ryb, diety oraz suplementacji EPA/DHA na ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, profil lipidowy, funkcje poznawcze czy przebieg chorób zapalnych [3, 6, 7].
W celu oceny długoterminowego statusu kwasów tłuszczowych omega-3 w organizmie wprowadzono biomarker zwany indeksem omega-3 (ang. omega-3 index, O3I). Definiuje się go jako procentową zawartość EPA i DHA w błonach fosfolipidowych erytrocytów [8]. 
W badaniach populacyjnych i klinicznych wykazano, że O3I ≥ 8% jest poziomem optymalnym, wiążącym się z najniższym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych, natomiast wartości poniżej 4% wskazują na deficyt EPA i DHA oraz zwiększone ryzyko chorób serca i stanów zapalnych [9–11]. Dane dotyczące Polski wskazują na średni poziom O3I w zakresie 3–4%, co plasuje populację polską w grupie krajów o niskim statusie omega-3, poniżej progu uznawanego za kardioprotekcyjny. Taki wynik koreluje z ograniczonym spożyciem tłustych ryb morskich (ok. 10–13 kg/os./rok) i wysokim udz...