Dział: Układ trawienny i probiotykoterapia

W niniejszym artykule omówiono dwukierunkową oś mózgowo-trzewną, która łączy ośrodkowy układ nerwowy z układem pokarmowym za pośrednictwem mechanizmów nerwowych, hormonalnych i immunologicznych. Szczególną uwagę poświęcono roli mikrobioty jelitowej w funkcjonowaniu tej osi oraz jej wpływowi na schorzenia, takie jak zespół jelita nadwrażliwego (ZJN) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Podkreślono skuteczność probiotyków, zwłaszcza Formuły Claudio De Simone, w łagodzeniu objawów tych chorób oraz wspieraniu integralności bariery jelitowej i regulacji procesów zapalnych, co czyni ją jedną z najlepiej przebadanych klinicznie formuł probiotycznych.

Artykuł omawia zaparcia jako powszechne zaburzenie przewodu pokarmowego, które wpływa na jakość życia pacjentów. Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi charakteryzują się one rzadkimi wypróżnieniami, trudnościami w defekacji oraz twardym stolcem. Przyczyny mogą obejmować czynniki dietetyczne, brak aktywności fizycznej, stres oraz efekty uboczne leków. Artykuł porusza także aspekt leczenia zaparć, podkreślając rolę diety bogatej w błonnik, aktywności fizycznej i terapii behawioralnej.

Nietolerancje pokarmowe dotyczą nawet 20% populacji [10]. Pomimo, że zjawisko jest tak powszechne, rozpoznanie, diagnostyka, a następnie odpowiednie postępowanie z pacjentem pozostaje ogromnym wyzwaniem. Podstawowy problem wynika z licznych, często niespecyficznych objawów, jak również nakładania się i współwystępowania zarówno niealergicznych nadwrażliwości pokarmowych, jak i mechanizmów alergicznych. Znaczącym ograniczeniem są także niewystarczające metody diagnostyczne, których stosowanie i interpretacja wymaga udziału doświadczonego specjalisty. W niniejszym artykule omówiono wybrane nietolerancje pokarmowe, tj. nietolerancję laktozy, fruktozy i histaminy. Wyjaśniono przyczyny występowania tych zaburzeń, jak również przedstawiono możliwe skuteczne działania przyczynowe.

Prehabilitacja ma na celu optymalizację stanu zdrowia pacjenta przed zabiegiem medycznym poprzez wielodyscyplinarne oraz spersonalizowane podejście. Można ją zdefiniować jako proces opieki, w ramach którego poprawia się zarówno stan fizyczny, jak i stan psychiczny pacjentów, w celu obniżenia ryzyka powikłań pooperacyjnych i ułatwienia powrotu do stanu sprzed operacji. Jako że niedożywienie jest istotnym czynnikiem ryzyka związanym z pogorszeniem się wyników pacjenta, kluczowym elementem prehabilitacji jest zadbanie o odpowiednie odżywienie.

Biegunki infekcyjne spowodowane są przez zakażenia bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze. Probiotykoterapia z wykorzystaniem konkretnych szczepów bakterii i grzybów może przynieść korzyści terapeutyczne i profilaktyczne, dzięki zdolności mikroorganizmów probiotycznych do syntezy bakteriobójczych bakteriocyn, związków o charakterze ochronnym czy enzymów proteolitycznych, ale również dzięki zdolności do wiązania patogenów i wspomaganiu ich wydalania wraz z kałem oraz konkurencję z patogenami o zasoby środowiskowe. Mechanizmy te podsumowano na ryc. 1. Dzięki tym mechanizmom probiotykoterapia może spowodować skrócenie czasu trwania biegunki, spadek częstotliwości wypróżnień, poprawę ich konsystencji oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych, więc może przynieść realne korzyści pacjentom zmagającym się z biegunkami infekcyjnymi.

Prebiotyki to niezdolne do życia składniki pokarmowe, które wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. To korzystne działanie dotyczy m.in. zwiększania odporności na patogeny jelitowe, zwiększenia biodostępności składników mineralnych czy obniżenia stężenia cholesterolu. Bardzo ciekawym przykładem wielofunkcyjnego prebiotyku wydaje się arabinogalaktan, który zwiększa produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz liczebności bakterii z rodzaju Bacteroidetes.

Insulinooporność to stan zmniejszonej wrażliwości tkanek docelowych na działanie insuliny mimo prawidłowego lub podwyższonego stężenia tego hormonu w surowicy krwi. Podstawę leczenia insulinooporności stanowi leczenie niefarmakologiczne. W terapii probiotycznej stosuje się najczęściej bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium (w formie monoszczepu bądź probiotyku wieloszczepowego zawierającego oba rodzaje bakterii) oraz pasteryzowaną bakterię Akkermansia muciniphila (postbiotyk). W większości badań klinicznych odnotowano istotne statystycznie zmniejszenie stężenia insuliny na czczo oraz obniżenie wskaźnika HOMA-IR.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) – łac. colitis ulcerosa (CU) – to przewlekła choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym zaliczana do nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ). W 2020 ro- ku częstotliwość występowania WZJG w Polsce wynosiła 191,4 na 100 000 osób i była znacznie wyższa u mężczyzn [1]. W niniejszym artykule skupiono się na roli żywieniowej oraz probiotykoterapii osób z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit oraz zespołem jelita nadwrażliwego.