Nierozpoznana celiakia u pacjentów z IBS – jak często patrzymy w złym kierunku?

Zespół jelita drażliwego (IBS) i celiakia to schorzenia przewodu pokarmowego, które często mają nakładające się objawy, takie jak bóle brzucha, biegunki czy wzdęcia. Jednak różnice w ich patofizjologii oraz przebiegu klinicznym stanowią klucz do diagnostyki różnicowej. Podczas gdy IBS dotyczy nawet 20% populacji ogólnej i ma charakter funkcjonalny, celiakia jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną, występującą u 1% populacji ogólnej, której nierozpoznanie może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niedokrwistość czy osteoporoza [1].

Różnice w objawach celiakii i IBS oraz symptomy alarmowe

Chociaż celiakia i zespół jelita drażliwego często mają podobne objawy, takie jak bóle brzucha, wzdęcia, biegunki czy zmiany rytmu wypróżnień, istnieją istotne różnice w ich przebiegu klinicznym, które mogą pomóc w diagnostyce różnicowej. IBS charakteryzuje się zaburzeniami w funkcjonowaniu osi mózg-jelito, nadwrażliwością trzewną oraz dysbiozą mikrobioty jelitowej, co odróżnia je od celiakii, która nie wykazuje takich mechanizmów patofizjologicznych [2].
W celiakii, oprócz objawów jelitowych, często występują symptomy związane z niedoborami składników odżywczych, wynikającymi z zaburzeń wchłaniania. Do najczęściej raportowanych należą:

• niedokrwistość z niedoboru żelaza – objawiająca się osłabieniem, bladością skóry i zmęczeniem, szczególnie oporna na standardową suplementację żelaza;
• utrata masy ciała – wynikająca z przewlekłych problemów z wchłanianiem kalorii i składników odżywczych;
• osteoporoza lub osteopenia – spowodowane niedoborami wapnia i witaminy D;
• zapalenie jamy ustnej – afty i inne zmiany zapalne w jamie ustnej;
• objawy neurologiczne i psychiczne – takie jak neuropatia obwodowa, drażliwość, depresja czy „mgła mózgowa” [1].
   

Alarmujące objawy celiakii

W badaniach podkreśla się również obecność tzw. „objawów alarmowych” (red flags), które sugerują konieczność rozważenia celiakii zamiast IBS. Do takich objawów należą:

• ciężka biegunka trwająca przez długi czas;
• z...