Dział: Układ trawienny i probiotykoterapia

Aktywność fizyczna jest podstawowym elementem zdrowego stylu życia człowieka oraz profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Badania sugerują, że sportowcy mają bardziej różnorodną mikrobiotę niż osoby prowadzące siedzący tryb życia z nadmierną masą ciała. Większość badań potwierdza, że regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym natężeniu i dopasowana do potrzeb pacjenta wykazuje korzystny wpływ na mikrobiotę i zdrowie jelit.

W naszym organizmie żyje ok. 10 bilionów bakterii, czyli mniej więcej 10 razy tyle, co liczba komórek występujących w naszym ciele. 70% tych wszystkich drobnoustrojów znajduje się w samych jelitach. Jest to stan zupełnie naturalny i pożądany. Choć nie znamy jeszcze wszystkich mikroorganizmów, które nas zamieszkują, to wiemy, że ich liczebność i proporcje nie są przypadkowe. Każde zachwianie tej równowagi poprzez stres, śmieciową dietę, zanieczyszczone powietrze czy wszechobecną chemię, pociąga za sobą mniej lub bardziej poważne konsekwencje, mogące wystąpić w dowolnym miejscu naszego ciała. Jeżeli zatem chcemy skutecznie zwalczyć negatywne efekty cywilizacyjne (choroby, schorzenia, dolegliwości), powinniśmy zacząć od przyczyn, czyli odbudować naszą florę bakteryjną. Choć może trudno w to uwierzyć, jeśli w naszych jelitach na powrót zapanuje homeostaza, reszta naprawi się sama, na zasadzie reakcji sprzężonych.

Wiele patologii dotyczących pracy układu immunologicznego wiąże się z niekorzystnymi zmianami w mikrobiocie jelit. Wyniki badań wskazują na istotną rolę substancji pre- oraz probiotycznych w modulowaniu odporności i podkreśla się, iż frakcje błonnika pokarmowego, pełniącego funkcję prebiotyku, a także probiotyczne szczepy bakteryjne, takie jak Lactobacillus i Bifidobacterium, mogą być obiecującym elementem w terapii wielu immunopatologii. W ostatnich latach rosnąca liczba badań naukowych skupia się wokół mechanizmów stojących za korzystnymi właściwościami zdrowotnymi pre- i probiotyków, w szczególności w kontekście zmian zachodzących w mikrobiocie jelitowej człowieka.

Zaburzenia mikrobioty, czyli dysbioza jelitowa, są niezwykle powszechne. Dlatego istnieje potrzeba wykorzystania różnych mechanizmów działania probiotyków w profilaktyce, wspomaganiu leczenia i budowaniu odporności pacjentów z nadwagą i zaburzeniami metabolicznymi. W badaniach stwierdzono wiele właściwości szczepów probiotycznych związanych z utrzymaniem równowagi w jelicie, metabolizmem oraz układem immunologicznym. Wsparcie probiotyczne może być korzystne w zapobieganiu atopii i alergii, budowaniu odporności pacjentów w różnym wieku.

Laktoza, ze względu na swoje właściwości, jest często i chętnie wykorzystywana w przemyśle farmaceutycznym. Jako słodki, obojętny, chemicznie stabilny, nietoksyczny i tani cukier jest idealnym wypełniaczem i nośnikiem dla wielu substancji leczniczych. Wykorzystywana jest do produkcji takich postaci farmaceutycznych, jak kapsułki, tabletki oraz kapsułki do inhalacji (dry-powder inhalator). Dodatkowo wykorzystywana jest w recepturze aptecznej jako substancja pomocnicza. Używana do tworzenia rozcierek, a także jako zabezpieczenie proszków silnie wilgotniejących. Ze względu na tak szerokie zastosowanie laktozy w lekach i produktach leczniczych, a także częstsze występowanie nietolerancji laktozy coraz częściej pojawiają się wśród aptekarzy, lekarzy i pacjentów wątpliwości, co do zasadności i możliwości stosowania produktów farmaceutycznych zawierających w swoim składzie laktozę.

Probiotyki stosuje się w antybiotykoterapii, celach profilaktycznych oraz jako wspomaganie w różnych jednostkach chorobowych. Minimalna dzienna dawka terapeutyczna powinna wynosić 106–109 CFU/dzień. Jednym z lepszych źródeł probiotyków są preparaty farmaceutyczne, suplementy diety oraz żywność fermentowana. Lactobacillus rhamnosus GG to jedna z najlepiej poznanych bakterii probiotycznych, która daje najwyższą efektywność w ostrych biegunkach infekcyjnych, rotawirusowych czy poantybiotykowych.

Zatrucia metalami ciężkimi mogą prowadzić do rozwoju dysbiozy jelitowej bądź SIBO. Metale ciężkie obecne są na wszystkich poziomach ekosystemu. Sam fakt spożywania środków chemicznych zmienia naszą florę jelitową w sposób bardzo niekorzystny. Chemikalia spożywane z żywnością mogą wpływać na aktywność lub dezaktywować enzymy bakterii jelitowych. Mogą być również metabolizowane bezpośrednio przez bakterie w momencie trawienia, będąc przyczyną stresu azotowego.

Laktoza to obecny w mleku ssaków naturalny dwucukier, który pełni ważne funkcje biologiczne i ma znaczenie w programowaniu żywieniowym i mikrobiotycznym. Rozkładana jest przez jelitowy enzym – laktazę, którego aktywność zmienia się w czasie życia człowieka, obniżając się wraz z wiekiem. Intensywność objawów klinicznych po spożyciu np. mleka zależna jest od: całkowitej aktywności laktazy, ilości spożytej laktozy, jej źródła (lepiej tolerowane są produkty fermentowane), czasu pasażu jelitowego oraz obecności prawidłowej mikrobioty jelitowej. Małe dawki laktozy u osób z zaburzonym wchłanianiem laktozy indukują tolerancję na ten dwucukier, dlatego u osób z pierwotną hipolaktazją należy stosować zbilansowaną dietę zawierającą laktozę pochodzącą z różnych źródeł, w dawce nieprzekraczającej 12 g/dzień. Zgodnie ze współczesną wiedzą istnieją podstawy do stwierdzenia, że laktoza może być bezpiecznie stosowana w ustalonym zakresie, jako substancja pomocnicza np. w przemyśle farmaceutycznym.