Dział: Diagnoza lekarska i dietetyczna

Nowotwory skóry stanowią najliczniejszą grupę nowotworów złośliwych u człowieka. Wśród nich wyróżniamy nowotwory niemelanocytowe (NMSC), do których zaliczają się głównie raki, oraz nowotwory melanocytowe, reprezentowane przez czerniaka. Ta ostatnia choroba jest szczególnie niebezpieczna, wiąże się z wysokim potencjałem tworzenia przerzutów i wysoką śmiertelnością. Profilaktyka pierwotna czerniaka i NMSC opiera się głównie na ochronie skóry przed promieniowaniem ultrafioletowym. W profilaktyce wtórnej najważniejsza jest samokontrola i regularne badania dermatoskopowe. Dermatoskopia stanowi proste i skuteczne narzędzie pozwalające na poprawę wykrywalności nowotworów skóry o 30%. Leczenie postaci wczesnych jest proste i pozwala na uzyskanie 98% przeżyć pięcioletnich. Przerzuty do węzłów chłonnych oraz przerzuty odległe pogarszają rokowanie, jednak wprowadzona przez ostatnią dekadę immunoterapia oraz leki ukierunkowane molekularnie stwarzają nadzieję na wyleczenie u rosnącej liczby chorych.

Żywienie odgrywa ogromną rolę podczas procesu leczenia. Należy zadbać o to, aby jadłospis pacjenta był odpowiednio zbilansowany, tj. zawierał wszystkie witaminy i składniki mineralne. Dieta powinna być dietą lekkostrawną. Podczas leczenia onkologicznego mogą sprawdzić się kwasy EPA + DHA, zielona herbata, witamina E oraz witamina D. Po zakończonym leczeniu onkologicznym należy pamiętać o dążeniu do utrzymania idealnej masy ciała.

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet, a zachorowalność rośnie w związku z narażeniem na cywilizacyjne czynniki etiologiczne. Rak piersi stanowi heterogenną grupę chorób, wymagającą zindywidualizowanego, wielodyscyplinarnego leczenia. Optymalne wyniki uzyskują pacjentki poddane diagnostyce i terapii w ośrodkach specjalizujących się w leczeniu nowotworów piersi (breast cancer units – BCU). Wykrycie choroby we wczesnym okresie rozwoju, przed pojawieniem się przerzutów, jest kluczowe dla uzyskania trwałego wyleczenia, dlatego wprowadzono program profilaktycznych badań skriningowych, opartych na mammografii. Standardem postępowania we wczesnym raku piersi jest leczenie oszczędzające i deeskalacja chirurgii w obrębie dołu pachowego, a w przypadku konieczności wykonania mastektomii – zabiegi z jednoczesną rekonstrukcją piersi.

Choroby zapalne trzustki są coraz częstszym, poważnym problemem klinicznym, o nierzadko ciężkim przebiegu i rokowaniu, mającym negatywny wpływ na komfort życia pacjentów. Terapia żywieniowa jest jednym z podstawowych metod leczenia zarówno ostrego, jak i przewlekłego zapalenia trzustki i powinna być prowadzona równolegle z farmakoterapią. Edukacja pacjenta i jego współpraca są czynnikami niezbędnymi warunkującymi powodzenie terapii, wpływającymi na zahamowanie progresu choroby i polepszenie rokowania. W artykule przedstawiono wytyczne towarzystw gastroenterologicznych i przykłady praktyk klinicznych dotyczące zasad żywienia chorych z ostrym i przewlekłym zapaleniem trzustki.

Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest procesem zapalnym tego narządu związanym z przedwczesną wewnątrzustkową aktywacją proenzymów trzustkowych. W zależności od nasilenia i zakresu procesu zapalnego w trzustce, przebiega ono z większym lub mniejszym uszkodzeniem sąsiadujących tkanek lub odległych narządów. Najczęstszymi przyczynami OZT są kamica żółciowa (ok. 40%) i nadużycie alkoholu (również ok. 40% przypadków). Z powodu zróżnicowania przebiegu klinicznego diagnostyka oraz terapia i leczenie powinny być dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta, fazy i postaci OZT, przyczyny, przebiegu klinicznego i występujących powikłań. Leczenie łagodnej postaci OZT jest stosunkowo proste i polega na intensywnej resuscytacji płynowej, uzupełnianiu elektrolitów i podawaniu leków przeciwbólowych. Poważnym problemem jest natomiast leczenie umiarkowanej i ciężkiej postaci OZT, które wymagają intensywnej opieki medycznej i leczenia żywieniowego.