Postępowanie żywieniowe w cukrzycy ciążowej

Cukrzyca jest najczęstszym powikłaniem metabolicznym ciąży. U kobiet w ciąży cukrzyca może pojawić się jako przedciążowa (ang. pregestational diabetes mellitus, PGDM) oraz jako hiperglikemia po raz pierwszy rozpoznana w trakcie ciąży i tu wymienia się cukrzycę w ciąży oraz cukrzycę ciążową (ang. gestational diabetes mellitus, GDM) (ryc. 1) [1, 2]. 
 

Według WHO (2013 r.) cukrzyca ciążowa to zaburzenie tolerancji węglowodanów po raz pierwszy rozpoznawane lub pojawiające się w przebiegu ciąży, często ustępujące po porodzie [3]. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne w zaleceniach klinicznych z 2022 r. zaproponowało nową definicję cukrzycy ciążowej i uznało, że jest to cukrzyca rozpoznana w drugim lub trzecim trymestrze ciąży, która nie była wyraźnie jawną cukrzycą przed ciążą [4]. Częstość zachorowań na cukrzycę ciążową zgodnie z danymi epidemiologicznymi wzrasta. Aktualnie występowanie GDM notuje się u 14,2% populacji [5].
Rozpoznanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej w ciąży powinno opierać się na pomiarze glikemii na czczo na początku ciąży, a w przypadku prawidłowej wartości na wykonaniu testu doustnego obciążenia glukozą (75 g OGTT) między 24. a 28. tygodniem ciąży (ryc. 2). U kobiet w grupie ryzyka cukrzycy ciążowej zaleca się wykonanie testu OGTT na początku ciąży. O rozpoznaniu cukrzycy ciążowej mówi się, gdy spełnione jest co najmniej jedno z kryteriów wymienionych na ryc. 1 [1, 2]. 
 

Hiperglikemia występująca w ciąży niesie za sobą ryzyko powikłań zarówno dla ciężarnej, jak i rozwijającego się płodu. Kobieta po przebyciu cukrzycy ciążowej ma prawie 10-krotnie wyższe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w porównaniu ze zdrowymi ciężarnymi [6]. Natomiast noworodek jest narażony na wystąpienie większej masy urodzeniowej, hipoglikemii, urazu porodowego, a w dalszej perspektywie na większe ryzyko zespołu metabolicznego, otyłości, cukrzycy czy upośledzenia umysłowego [7]. Stąd istotne znaczenie ma utrzymywanie prawidłowych wartości glikemii, które powinny wynosić na czczo i przed posiłkami 70-90 mg/dl, w 1 godzinę po rozpoczęciu posiłku do 140 mg/d...