Infekcje sezonowe z perspektywy lekarza – diagnostyka, leczenie, profilaktyka i wzmacnianie odporności

Wprowadzenie

Sezon jesienno-zimowy wiąże się ze wzrostem zapadalności na infekcje układu oddechowego. Charakterystyczny dla tego okresu wzrost liczby zachorowań obserwuje się od października do marca, z największym nasileniem przypadków w grudniu i styczniu.
Wbrew częstemu przekonaniu pacjentów zdecydowana większość infekcji sezonowych ma etiologię wirusową, a nie bakteryjną. Szacuje się, że infekcje bakteryjne stanowią jedynie 5–15% wszystkich zachorowań zgłaszanych w tym okresie, a ich częstość jest wyraźnie niższa w populacji dziecięcej [1]. Infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych w przeważającej większości mają łagodny, samoograniczający się przebieg. Leczenie jest jedynie objawowe i ukierunkowane na poprawę samopoczucia pacjenta. Na tego typu infekcje nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe – antybiotyki, jak wiadomo, przeznaczone są do leczenia infekcji o etiologii bakteryjnej. Wciąż jednak obserwuje się wysoką częstość nieuzasadnionego stosowania antybiotykoterapii, co pozostaje istotnym problemem klinicznym i epidemiologicznym. Nadmiarowa antybiotykoterapia prowadzi do antybiotykooporności patogenów, co WHO uznaje za jedno z największych zagrożeń zdrowia publicznego.
Celem artykułu jest przedstawienie dominujących czynników etiologicznych infekcji sezonowych, dróg transmisji, obrazu klinicznego, aktualnych możliwości diagnostycznych i terapeutycznych oraz strategii profilaktycznych – w ujęciu praktycznym i zgodnym z aktualną wiedzą medyczną.

Patogeny dominujące w sezonie infekcyjnym

Patogeny odpowiedzialne za dominującą część zakażeń to przede wszystkim wirusy grypy, RSV, rinowirusy, koronawirusy sezonowe, metapneumowirus i adenowirusy (rycina 1).

• Wirus grypy – obejmuje dwa główne typy (A i B), które są przyczyną corocznych epidemii. Objawy pojawiają się nagle i obejmują wysoką g...