Cukrzyca typu 1 – rozpoznanie i leczenie

Diagnoza lekarska i dietetyczna

Cukrzyca typu 1 (ang. type 1 diabetes, T1D) to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym. Jest wynikiem dysfunkcji komórek β i wynikającego stąd niedoboru insuliny. W cukrzycy typu 1 dysfunkcja ta jest spowodowana zniszczeniem komórek przez procesy autoimmunologiczne. Wystąpienie tego zjawiska wiąże się z istnieniem genetycznej predyspozycji oraz działaniem czynników środowiskowych. Jednak sekwencja procesów prowadzących do ostatecznego zniszczenia komórek β nie została jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta. Terapia cukrzycy typu 1 wiąże się z koniecznością stałego podawania insuliny egzogennej parenteralnie. W chwili obecnej uważa się, że optymalne jest stosowanie metody ciągłego monitorowania glikemii (CGM) pozwalające na ocenę czasu utrzymywania glikemii w przedziale docelowym (TIR). Obok poszukiwania metod coraz lepszego leczenia cukrzycy typu 1 trwają prace nad poszukiwaniem metod zapobiegania jej wystąpieniu. Nadzieje budzi wykorzystanie inżynierii genetycznej do zahamowanie procesów autoimmunizacji i apoptozy komórek β zarówno u osób z ryzykiem rozwoju cukrzycy, jak i u chorych po transplantacji komórek wyspowych.

Wprowadzenie 

Do rozwoju cukrzycy prowadzą zaburzenia homeostazy glukozy. Przewlekła hiperglikemia jest odpowiedzialna za rozwój przewlekłych powikłań. W jej wyniku dochodzi do: 

POLECAMY

  • aktywacji procesu nieenzymatycznej glikacji białek, 
  • aktywacji przemian szlaku poliolowego,
  • nasilenia stresu oksydacyjnego.

Mechanizmy prowadzące do zaburzeń homeostazy glukozy są zróżnicowane. Podstawą jest dysfunkcja komórek β, ich destrukcja i związana z tym upośledzona sekrecja insuliny. 

 

Ryc. 1 przedstawia komórkę wyspę Langerhansa. 

 

Drugim mechanizmem prowadzącym do zaburzeń homeostazy glukozy jest insulinooporność. Różnicowanie tych mechanizmów jest pomocne w różnicowaniu typów cukrzycy. Pamiętać jednak należy, że w wielu przypadkach mamy do czynienia z występowaniem obu tych mechanizmów, różna jest jednak kolejność pojawiania się tych zaburzeń, a także ich nasilenie. W cukrzycy o podłożu autoimmunologicznym, jakimi są klasyczna cukrzyca typu 1 oraz cukrzyca typu LADA, zaburzeniem dominującym jest dysfunkcja komórek β, a co za tym idzie – postępujący niedobór insuliny. W cukrzycy typu 2 pierwotnym zaburzeniem jest insulinooporność i w odpowiedzi narastająca sekrecja insuliny, a w miarę trwania choroby wyczerpywanie się funkcji komórek β. 

Rozpoznawanie cukrzycy

Zgodnie z obowiązującymi aktualnie zaleceniami prawidłowy poziom glukozy na czczo, określany jako NFG (ang. normal fasting glucose), powinien się mieścić w granicach 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l). U ciężarnych poziom ten powinien być poniżej 92 mg/dl (5,1 mmol/l). Cukrzycę rozpoznaje się przy stwierdzeniu przygodnej wartości glikemii w osoczu krwi na poziomie ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub poziomu na czczo ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l). Stwierdzenie poziomu glukozy na czczo w granicach 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), określany jest jako IFG (ang. impaired fasting glucose) i wymaga pogłębienia diagnostyki. 

Podstawowym testem służącym określenia stopnia zaburzeń metabolizmu glukozy jest doustny test tolerancji glukozy (ang. oral glucose tolerance test, OGTT). Doustny test tolerancji glukozy wykonywany jest u pacjentów, u których stwierdza się zaburzenia gospodarki węglowodanowej lub podejrzewa się ich występowanie, ale brak podstaw do rozpoznania jawnej klinicznie cukrzycy. To znaczy, że pacjenci zostają zakwalifikowani do grupy „zaburzenia glukozy na czczo” (ang. impaired fasting glucose, IFG) lu...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej,
  • Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma,
  • Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online,
  • Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK...
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI