Cukrzyca typu 1 – rola dietetyka i leczenia żywieniowego

Ogólne zalecenia żywieniowe w cukrzycy typu 1 

Postęp medycyny i rozwiązań technologicznych, w wyniku których pojawiły się nowe generacje insulin, doskonalsze metody ich podawania oraz bardziej precyzyjne narzędzia samokontroli, spowodował, że żywienie pacjenta z cukrzycą typu 1 wcale nie musi być restrykcyjne. Postępowanie żywieniowe w cukrzycy typu 1 nie odbiega od zasad racjonalnego żywienia, skierowanego do osób zdrowych. Zalecane jest żywienie zbilansowane, urozmaicone, dostosowane do wieku, płci, rozmiarów ciała, aktywności fizycznej i stanu zdrowia pacjenta. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) głównym celem leczenia dietetycznego chorych na cukrzycę jest utrzymanie prawidłowego lub bliskiego normy stężenia glukozy w surowicy krwi w celu prewencji powikłań cukrzycy. U pacjentów z cukrzycą typu 1 z reguły nie obserwuje się nadwagi bądź otyłości, stąd nie ma konieczności stosowania u nich restrykcji kalorycznych w celu redukcji masy ciała [10]. Ogólne zalecenia żywieniowe w cukrzycy dotyczące ilości i jakości spożytych węglowodanów, białka, tłuszczu, mikroelementów, alkoholu i soli kuchennej wyznaczone są przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne i przedstawiono je w tabeli 1.

Stanowisko American Diabetes Association (ADA) podkreśla, że nie można ustalić procentowego udziału węglowodanów, białka i tłuszczu w dziennej wartości energetycznej w diecie osób z cukrzycą. Wartości te należy zatem ustalać indywidualnie u każdego pacjenta w zależności od celów metabolicznych, wzorców kulturowych i preferencji pokarmowych [11]. Wyniki aktualnych badań wskazują na dietę śródziemnomorską jako najzdrowszy wzorzec żywienia w cukrzycy. W wytycznych PTD podkreśla się, że nie istnieje dieta uniwersalna dla wszystkich chorych z cukrzycą typu 1, dlatego podaż makroskładników powinna być ustalana indywidualnie, biorąc pod uwagę: wiek, aktywność fizyczną, powikłania cukrzycy, dodatkowe schorzenia oraz preferencje pacjenta [1]. 

W cukrzycy typu 1 najważniejszymi makroskładnikami pokarmowymi bezpośrednio wpływającymi na wielkość i strukturę glikemii poposiłkowej są węglowodany. W najnowszych wytycznych PTD duży nacisk kładzie się na edukację żywieniową pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania i szacowania zawartości węglowodanów w posiłkach, co umożliwia dobranie optymalnej dawki insuliny [1]. Kluczową strategią w uzyskaniu normoglikemii jest monitorowanie spożycia węglowodanów za pomocą systemu liczenia wymienników węglowodanowych (WW). Całkowita ilość spożytych węglowodanów jest głównym predyktorem odpowiedzi glikemicznej, a jej znajomość jest niezbędna do wyliczenia doposiłkowej dawki insuliny. Istotne znaczenie w uz...