Suplementacja odgrywa istotną rolę w leczeniu ran przewlekłych, stanowiąc ważne wsparcie w procesie regeneracji tkanek. Przewlekłe rany – takie jak odleżyny, owrzodzenia stopy cukrzycowej czy owrzodzenia żylne – często rozwijają się u pacjentów niedożywionych lub z zaburzeniami metabolicznymi, co utrudnia ich gojenie. W artykule przeanalizowano dane z ostatniej dekady, wskazujące na skuteczność preparatów hiperkalorycznych i hiperproteicznych wzbogaconych o kluczowe mikroskładniki, w tym witaminy A, C i E. Wyniki wybranych badań potwierdzają, że tego typu suplementacja może przyspieszać zamykanie ran, poprawiać jakość ziarninowania i skracać czas leczenia.
Autor: Agata Filipowicz
mgr; naturopata, dietoterapeuta, pedagog specjalny ,dietetyk w trakcie specjalizacji. Poszerza wiedzę uczestnicząc w kursach, szkoleniach, konferencjach branżowych. Obszar jej zainteresowań zawodowych to zaburzenia gospodarki węglowodanowej i dietoterapia w spektrum autyzmu i ADHD.
Stan zapalny jest fizjologiczną odpowiedzią organizmu na szkodliwe bodźce. Jednak przewlekły stan zapalny, powiązany często ze stresem oksydacyjnym, może prowadzić do trwałych uszkodzeń tkanek oraz rozwoju licznych chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca, cukrzyca typu 2 czy nowotwory. Reaktywne formy tlenu (ROS), które są nadmiernie produkowane w warunkach stresu oksydacyjnego, nasilają procesy zapalne, szczególnie przy niedoborze związków antyoksydacyjnych. Jednym z naturalnych związków o silnym potencjale antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym jest witamina E, obficie występująca w oleju rzepakowym tłoczonym na zimno. Równie istotne są zawarte w nim kwasy tłuszczowe omega-3, które wpływają na zmniejszenie syntezy prozapalnych mediatorów. Regularne spożycie oleju rzepakowego może zatem wspierać organizm w utrzymaniu równowagi redoks i ograniczaniu przewlekłych stanów zapalnych.
W ostatnich latach diety roślinne, w tym wegetariańskie i wegańskie, zyskały na popularności, co jest związane zarówno z ich potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi, jak i rosnącą świadomością ekologiczną. Liczne badania wskazują na ich ochronny wpływ w kontekście chorób przewlekłych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie. Jednak mimo tych zalet, diety roślinne niosą ze sobą także ryzyko niedoborów niektórych kluczowych składników odżywczych, w tym witaminy B12, której głównym źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego. Witamina B12 odgrywa fundamentalną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, uczestnicząc w procesach tworzenia krwinek czerwonych, syntezie DNA oraz funkcjonowaniu układu nerwowego. Jej długotrwały niedobór może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak niedokrwistość megaloblastyczna, neuropatie czy zaburzenia poznawcze. Dla osób stosujących diety wykluczające produkty odzwierzęce suplementacja witaminy B12 jest więc niezbędna, aby uniknąć negatywnych skutków zdrowotnych. W artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat roli witaminy B12 w organizmie, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń wynikających z jej niedoboru u osób stosujących diety roślinne. Omówiono również dostępne strategie suplementacji, które mogą wspierać zdrowie wegan i wegetarian.
ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci i młodzieży. Objawy, takie jak trudności w skupieniu, impulsywność czy nadmierna aktywność, mogą znacząco wpływać na życie codzienne młodych osób, ich relacje z rówieśnikami oraz wyniki w nauce. W ostatnich latach coraz większą uwagę poświęca się znaczeniu diety oraz suplementacji jako elementów wspierających terapię ADHD, podkreślając rolę zrównoważonego odżywiania w poprawie koncentracji, równowagi emocjonalnej i ogólnego samopoczucia.
Zmęczenie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, jest powszechnym problemem, który dotyka osoby w różnym wieku, niezależnie od trybu życia. Jego przyczyny są różnorodne – od przewlekłego stresu, przez niedobory żywieniowe, aż po choroby przewlekłe. Rosnące zainteresowanie zagadnieniem skupia się na potencjalnych metodach wspierających organizm w walce z tym stanem, a jednym z obiecujących rozwiązań jest suplementacja koenzymem Q10 (CoQ10), znanym również jako ubichinon. Pełni on kluczową rolę w produkcji energii na poziomie komórkowym oraz wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne. Badania wskazują, że jego suplementacja może poprawiać poziom energii i zmniejszać odczucie zmęczenia. Niniejszy artykuł ma na celu przyjrzeć się mechanizmom działania koenzymu Q10 oraz ocenić potencjalne korzyści płynące z jego stosowania w poprawie jakości życia osób zmagających się z tym problemem.
Niepłodność męska stanowi 30% przypadków niepłodności, a jej rozpowszechnienie w populacji ogólnej waha się w przybliżeniu między 9% a 15%, zgodnie z dostępnymi badaniami [1]. Przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) definiowana jest ona jako trudność lub niemożność poczęcia dziecka pomimo regularnych, niezabezpieczonych stosunków płciowych przez okres co najmniej 12 miesięcy. W kontekście medycznym niepłodność męska może być spowodowana różnymi czynnikami, które wpływają na produkcję, dojrzewanie, transport i jakość plemników [2]. Jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u mężczyzn jest niska jakość nasienia – obniżona liczba plemników (poniżej 20 mln w ml nasienia) lub też ich zmniejszona ruchliwość czy zmiany w budowie. Na taki stan rzeczy wpływ mają m.in. choroby przenoszone drogą płciową czy długotrwałe przegrzewanie jąder (obcisła, nieprzewiewana garderoba, częste korzystanie z sauny, spędzanie wielu godzin za kierownicą), jak również nadmiar poziomu żelaza i czynniki środowiskowe [3].
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) – łac. colitis ulcerosa (CU) – to przewlekła choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym zaliczana do nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ). W 2020 ro- ku częstotliwość występowania WZJG w Polsce wynosiła 191,4 na 100 000 osób i była znacznie wyższa u mężczyzn [1]. W niniejszym artykule skupiono się na roli żywieniowej oraz probiotykoterapii osób z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit oraz zespołem jelita nadwrażliwego.
Świadomość dotycząca zdrowia jelit i wpływu jakości mikrobioty na ogólny stan zdrowia jest coraz większa. Uznanie zyskują szczepy probiotyczne pomocne w trawieniu glutenu. Immunoreaktywne peptydy glutenowe, które nie są trawione przez peptydazy wytwarzane przez ludzi, mogą wywoływać celiakię, alergię oraz nadwrażliwość na gluten bez celiakii. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie synergii szczepów Lacticaseibacillus casei LC130, Lacticaseibacillus paracasei LPC100 i Streptococcus thermophilus ST250, które połączone istotnie zmniejszały immunoreaktywność peptydów gliadynowych, w tym 33-merów. Szczepy te, stosowane jako mieszanina, mogą być podawane pacjentom na ograniczonej diecie bezglutenowej dla osiągania lepszych efektów leczenia chorób związanych ze spożyciem glutenu.
Koenzym Q10, znany również pod nazwą CoQ10 lub ubichinon (z łac. ubitarius, wszechobecny), jest niezwykle ważnym związkiem chemicznym występującym naturalnie w każdej komórce ludzkiego organizmu, a także w komórkach zwierzęcych i bakteryjnych, odgrywającym zasadniczą rolę w procesach energetycznych i antyoksydacyjnych. Niniejszy artykuł skupia się na roli suplementacji CoQ10 oraz jej wpływem na markery biochemiczne związane z procesem starzenia.
Antyoksydacja to proces oczyszczania i neutralizowania szkodliwego działania wolnych rodników (oksydantów). Aby go wspomóc, należy wprowadzić do swojej diety odpowiednie produkty bogate w przeciwutleniacze. Jedną z substancji o najsilniejszym potencjale przeciwutleniającym jest witamina E (α-tokoferol), której bogatym źródłem jest olej rzepakowy. Brak równowagi między oksydantami i antyoksydantami prowadzi do powstania stresu oksydacyjnego, a ten z kolei powoduje osłabienie struktur kolagenu, zwiększa ryzyko chorób neurodegeneracyjnych i ryzyko nowotworów. Antyoksydanty zawarte w oleju rzepakowym pomagają zachować równowagę w organizmie oraz zapanować nad szkodliwym działaniem wolnych rodników.
Streszczenie
Dieta i styl życia są niezwykle ważne dla utrzymania zdrowia we wszystkich grupach wiekowych, ale dla zdrowego procesu starzenia się mają szczególne znaczenie. Obserwuje się bezpośredni związek między nawykami żywieniowymi a stanem zdrowia i śmiertelnością. Późna dorosłość jest nazywana okresem krytycznym dla prawidłowego żywienia, ponieważ na tym etapie życia częściej pojawiają się choroby przewlekłe, a konsekwencje zmiany diety są szybciej zauważalne. Nieswoista choroba zapalna jelit (NChZJ) jest dużym problemem zdrowotnym, a jego skala wciąż rośnie. Coraz więcej wiadomo na temat czynników środowiskowych, które są odpowiedzialne za rozwój choroby. Wyróżnić tu można czynniki związane z żywieniem. U wielu chorych na NChZJ często obserwuje się niedowagę, u części z nich również niedokrwistość (anemię). Im większe niedożywienie, tym trudniejsze leczenie oraz wolniejsze wchodzenie w remisję i trudniejsze jej utrzymanie. Jelito objęte stanem zapalnym gorzej wchłania składniki pokarmowe, wywołując lub pogłębiając niedobory żywieniowe. Rola prawidłowej diety i wzrost świadomości seniorów w tej kwestii wydają się zatem nieocenione.
Słowa kluczowe: żywienie osób starszych, nieswoiste choroby zapalne jelit u osób starszych, rola diety w NChZJ
Abstract
Diet and lifestyle are extremely important for maintaining health in all age groups, but for a healthy aging process, they are of particular importance. There is a direct correlation between eating habits and health status and mortality. The period of late adulthood is referred to as critical for proper nutrition, because at this stage of life chronic diseases appear more often and the consequences of changing the diet are more quickly noticeable. Inflammatory bowel disease is a problem that continues to grow in scale. More and more is known about the environmental factors that are responsible for the development of the disease. Factors related to nutrition can be distinguished here. Many patients with inflammatory bowel disease (IBD) are often underweight, and some of them are anaemia. The greater the malnutrition, the more difficult it is to treat and the slower it is to enter and maintain remission. The inflamed intestine absorbs various nutrients less well, causing or worsening nutritional deficiencies. Therefore, the role of a proper diet and the increase in the awareness of seniors in this matter seems invaluable.
Keywords: nutrition of the elderly, nutritional deficiencies, the role of diet in NChZJ
Artykuł omawia główne założenia diet wysokobiałkowych, które zdobywają popularność, zwłaszcza po publikacji polskiego tłumaczenia książki dr Pierra Dukana. Diety wysokobiałkowe są uznawane za skuteczne w redukcji masy tłuszczowej i zapewnianiu długotrwałego uczucia sytości. Autor analizuje także dietę redukcyjną o wysokim poziomie białka i niskiej zawartości węglowodanów, składającą się z czterech faz. Artykuł porusza również kwestie białka w diecie sportowca, podkreślając jego rolę w regeneracji mięśni i adaptacji metabolicznej. Wskazane są również wady i zalety diet wysokobiałkowych, z odniesieniem do możliwych efektów ubocznych, takich jak zwiększenie filtracji kłębuszkowej i deficyty składników odżywczych. Przeprowadzone badania sugerują, że dieta Atkinsa, oparta na podobnych założeniach, wykazuje korzyści w krótko- i długoterminowej utracie masy ciała. Artykuł podkreśla znaczenie zrównoważonego spożycia energii i aktywności fizycznej w kontekście walki z otyłością, kładąc nacisk na dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb i zdrowego stylu życia.