Rola suplementacji w procesie gojenia się ran

Charakterystyka ran przewlekłych i czynniki ryzyka

Rana to uszkodzenie strukturalnej ciągłości tkanek, które może być indukowane urazem mechanicznym, przecięciem, oparzeniem czy długotrwałym uciskiem [1]. Dodatkowo rozwój ran może być bezpośrednio związany ze stanem zdrowia pacjenta, np. cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym czy chorobami układu sercowo-naczyniowego [2]. Jednym z podstawowych kryteriów klasyfikacji ran jest czas gojenia − wyróżnia się rany ostre oraz przewlekłe, czyli takie, które nie wykazują oznak gojenia w ciągu 4–6 tygodni mimo odpowiedniego leczenia [3, 4].
Rany przewlekłe stanowią istotny problem kliniczny, ponieważ znacząco pogarszają jakość życia pacjentów z powodu towarzyszącego im bólu. Częstość ich występowania na świecie stale rośnie, co prowadzi do znacznego wzrostu kosztów w systemach opieki zdrowotnej. Szacuje się, że do 2027 r. globalne wydatki na zaawansowane leczenie ran osiągną wartość 18,7 mld dolarów [5, 6].
Rany przewlekłe charakteryzują się wydłużonym czasem gojenia, który często przekracza kilka tygodni. Ich etiologia może być związana zarówno z czynnikami miejscowymi, jak i ogólnoustrojowymi [7]. Do zewnętrznych przyczyn ich powstawania należą m.in. ucisk, infekcje, powtarzające się urazy oraz ekspozycja na promieniowanie, natomiast do czynników ogólnoustrojowych zalicza się wiek, stosowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów czy immunosupresantów), uzależnienia (palenie papierosów, alkoholizm), choroby przewlekłe oraz niedożywienie. Wśród najczęściej występujących ran przewlekłych wymienia się owrzodzenia naczyniowe (zarówno żylne, jak i tętnicze), owrzodzenia cukrzycowe oraz odleżyny.
Leczenie ran przewlekłych jest złożonym procesem terapeutycznym, który może obejmować leczenie miejscowe i ogólnoustrojowe, zastosowanie specjalistycznych opatrunków, a w niektórych przypadkach także interwencje chirurgiczne. Można stosować także suplementację wybranych składników odżywczych, które wspierają odbudowę tkanek, redukują stres oksydacyjny i przyspieszają proces gojenia. Istotny wpływ na skuteczność gojenia się ran ma prawidłow...