Witamina D – dlaczego warto ją badać?

Witamina D jest grupą związków steroidowych, które tradycyjnie są zaliczane do witamin, jednak z uwagi na ich wysoką aktywność biologiczną są uważane za wielokierunkowo działające hormony. Witamina D aż w 80% jest wytwarzana w skórze pod wpływem promieni słonecznych (dokładnie związek o nazwie witamina D3). Oprócz tego 20% witaminy D może być dostarczane do organizmu z pożywieniem. 
Wpływ witaminy D na utrzymywanie prawidłowego stężenia wapnia we krwi, a tym samym odpowiedniej struktury i funkcji kośćca, został dobrze udokumentowany. Obecnie zwraca się uwagę na rolę tej witaminy nie tylko w zmniejszaniu ryzyka krzywicy u dzieci oraz osteoporozy i osteomalacji (niedostateczna mineralizacja i zmniejszenie gęstości kości) u dorosłych. Okazuje się, że zarówno cukrzyca, choroba trzewna, astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry, choroby nowotworowe, gruźlica, jak i COVID-19, są chorobami, których ryzyko wystąpienia i/lub przebieg mogą zależeć od stężenia witaminy D we krwi [1]. Utrzymanie prawidłowego stężenia witaminy D jest również niezbędne do prawidłowej pracy układu krążenia, nerwowego oraz odpornościowego [2].

Metabolizm witaminy D

W produktach żywnościowych można spotkać dwie formy witaminy D – witaminę D2 (pochodzącą z produktów roślinnych i grzybów) oraz witaminę D3 (pozyskiwaną m.in. z ryb i nabiału). Witamina D3 wytwarzana jest również w ludzkiej skórze pod wpływem promieniowania UVB. Bez względu na źródło pochodzenia witamina D w formie niezmienionej chemicznie praktycznie nie występuje we krwi. Ulega ona natomiast transformacji do formy aktywnej w dwóch etapach. Pierwszym etapem jest 25-hydroksylacja w wątrobie z wytworzeniem metabolitu 25(OH)D (kalcydiolu), a następnie 1-hydroksylacja w nerkach do aktywnej formy 1,25(OH)2D (kalcy...