Autor: Ewa Niedźwiedzka

Starzenie się to naturalny proces na poziomie komórkowym, który prowadzi z czasem do obniżenia zdolności regeneracyjnych organizmu. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie dietami wspierającymi długowieczność. Jednym z ich kluczowych elementów są odpowiednie tłuszcze, takie jak olej rzepakowy, który może spowalniać procesy starzenia. Olej rzepakowy jest cennym źródłem jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym omega-3 i omega-6, oraz witaminy E, która stanowi silny przeciwutleniacz. Zawiera również polifenole i sterole roślinne, wspierające zdrowie serca i mózgu. Kwasy tłuszczowe omega-3 wspomagają funkcjonowanie komórek, wykazują działanie neuroprotekcyjne i mogą opóźniać procesy starzenia. Z kolei witamina E korzystnie wpływa na skórę, układ krążenia oraz układ odpornościowy, a jej właściwości przeciwzapalne dodatkowo wspierają ochronę komórek. Warto zwrócić uwagę na różnice między olejem rafinowanym a nierafinowanym – ten drugi zachowuje więcej bioaktywnych składników i tym samym oferuje większe korzyści zdrowotne. Dlatego zaleca się wybieranie oleju rzepakowego tłoczonego na zimno. Diety społeczności długowiecznych, jak śródziemnomorska czy okinawska, obfitują w tłuszcze roślinne, a zarazem ograniczają tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Olej rzepakowy, podobnie jak oliwa z oliwek, może być wartościowym źródłem tłuszczu w codziennej diecie zarówno na zimno, jak i użyty do smażenia. Kluczowe jest jednak umiarkowane jego spożycie, ze względu na wysoką gęstość energetyczną oraz łączenie go z innymi produktami bogatymi w przeciwutleniacze. Olej rzepakowy, szczególnie nierafinowany (tłoczony na zimno), jest niedocenianym składnikiem diety, który może realnie wspierać zdrowie i długowieczność. Jego regularne i świadome stosowanie może pomóc w zachowaniu dobrej kondycji organizmu i spowolnieniu procesów starzenia.

Wraz z wiekiem rośnie ryzyko niedoborów składników odżywczych, co może negatywnie wpływać na stan zdrowia osób starszych. W populacji osób starszych najczęściej obserwuje się niedobory witaminy D, witaminy B12, wapnia, żelaza i magnezu. Gorsze wchłanianie, zmniejszony apetyt i choroby przewlekłe dodatkowo utrudniają pokrycie zapotrzebowania na niezbędne mikroskładniki z diety. Suplementy diety mogą wspierać odporność, układ kostny i nerwowy, a także poprawiać jakość życia osób starszych. Kluczowe jest jednak indywi- dualne podejście i zachowanie ostrożności w stosowaniu suplementów diety, zwłaszcza w kontekście możliwych interakcji z farmakoterapią. Wdrażanie suplementacji powinno opierać się na wynikach badań diagnostycznych i odbywać pod kontrolą specjalisty, co pozwala na jej optymalizację i minimalizację ryzyka działań niepożądanych.

Problem niedożywienia wśród osób starszych nabiera coraz większego znaczenia w kontekście wydłużającej się średniej długości życia oraz wzrastającej częstości występowania chorób przewlekłych. Niedożywienie jest stanem niedoboru lub niewłaściwego wchłaniania składników odżywczych, co prowadzi do zmian w składzie ciała, osłabienia funkcji fizycznych i intelektualnych oraz pogorszenia stanu zdrowia. Artykuł analizuje przyczyny niedożywienia u osób starszych, skupiając się na takich czynnikach, jak sarkopenia, choroby przewlekłe, trudności z przeżuwaniem, demencja, depresja oraz zmniejszony apetyt związany z procesem starzenia. Zwraca również uwagę na niedobory składników odżywczych, takich jak białko, witaminy (D, B12) i składniki mineralne (wapń, żelazo, potas), które osłabiają organizm, zwiększając ryzyko infekcji, upadków, komplikacji zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do przedwczesnej śmierci. Zgodnie z kryteriami ESPEN, diagnostyka niedożywienia opiera się na ocenie dynamiki utraty masy ciała oraz wskaźnika masy ciała (BMI). Regularne przeprowadzanie kompleksowych testów oceny stanu odżywienia u osób starszych, szczególnie w placówkach opieki medycznej, jest kluczowym elementem w identyfikacji i leczeniu niedożywienia. Skuteczne interwencje dietetyczne obejmują indywidualne dostosowanie diety osób starszych do zapotrzebowania na białko, witaminy, składniki mineralne i płyny, co stanowi istotny element terapii. Ponadto edukacja dietetyczna, uwzględniająca ograniczenia finansowe charakterystyczne dla tej grupy wiekowej, ma na celu poprawę jakości ich życia oraz zapobieganie progresji niedożywienia.

Dieta i aktywność fizyczna to ważne aspekty stylu życia. Żywienie korzystnie wpływa zarówno na jakość życia, jak i jakość wysiłku fizycznego. Zbilansowana dieta może zmniejszyć ryzyko chorób i kontuzji, polepszyć efekty treningów u osób aktywnych fizycznie, a także pozwolić na szybką regenerację organizmu po wysiłku fizycznym. Artykuł omawia znaczenie produktów pochodzenia zwierzęcego w żywieniu osób rekreacyjnie aktywnych fizycznie. Jedną z grup produktów pochodzenia zwierzęcego są jaja. To dobrze zbilansowany produkt pod względem makro- oraz mikroelementów i łatwo przyswajalny. Charakteryzuje się różnorodnością w obróbce termicznej. Kolejną grupę produktów stanowi mięso, które jest głównym źródłem pełnowartościowego białka i przyswajalnego żelaza, ważnych w diecie osób aktywnych fizycznie. Następną grupą są przetwory rybne i ryby, cenne źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które umożliwiają prawidłowy rozwój fizyczny i wykazują działanie przeciwzapalne.

Hormony to przekaźniki chemiczne, które odgrywają kluczową rolę w regulowaniu wielu funkcji organizmu. Pokarmy, które jemy, mają znaczący wpływ na naszą równowagę hormonalną, wspierając ją lub zaburzając. Głód i sytość to dwa ważne aspekty regulacji przyjmowania pokarmu. Głód odnosi się do fizycznego odczuwania potrzeby jedzenia, podczas gdy sytość odnosi się do uczucia sytości i zadowolenia po jedzeniu. Zarówno głód, jak i sytość są regulowane przez złożony system hormonów, sygnałów nerwowych i innych czynników, które wspólnie kontrolują przyjmowanie pokarmu.