Artykuł stanowi przegląd suplementów diety o udowodnionej skuteczności i bezpieczeństwie stosowania w sporcie, oparty na najnowszych wytycznych Australijskiego Instytutu Sportu (AIS) oraz innych źródłach naukowych. Wskazuje, że mimo licznych preparatów dostępnych na rynku, jedynie nieliczne substancje wykazują realny wpływ ergogeniczny. AIS klasyfikuje sześć suplementów jako skuteczne: beta-alaninę, kreatynę, kofeinę, wodorowęglan sodu, sok z buraków i glicerol. Każdy z nich omówiono pod kątem mechanizmu działania, zastosowania, efektywności oraz ewentualnych skutków ubocznych. Artykuł podkreśla również znaczenie aktualizacji klasyfikacji suplementów oraz konieczność uwzględniania regulacji antydopingowych.
Autor: Tomasz Podgórski
dr; Zakład Biochemii, Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Z wykształcenia analityk medyczny. Zainteresowania badawcze koncentruje na problematyce biochemii wysiłku fizycznego, a szczególnie usprawnianiu diagnostyki laboratoryjnej zawodników w celu poprawy wydolności i osiągania optymalnych wyników sportowych.
Magnez jest jednym z czterech podstawowych kationowych makroelementów w ludzkim organizmie. Pierwiastek ten reguluje cały szereg przemian biochemicznych i fizjologicznych, takich jak: reakcje enzymatyczne, produkcja energii w mitochondriach, skurcz mięśni, przewodnictwo nerwowe oraz metabolizm kości. Magnez jest obecny w wielu produktach spożywczych, aczkolwiek jego biodostępność jest uzależniona od jego postaci cząsteczkowej. Jako składnik chlorofilu jest łatwo przyswajalny z zielonych warzyw, a w postaci mleczanu magnezu – z mleka i jego przetworów. Doskonale przyswajalną formą są wolne jony Mg2+ obecne w wodach mineralnych i leczniczych. Inne jego postaci, tj. węglan magnezu, obecne chociażby w niektórych suplementach musujących, mają bardzo ograniczoną przyswajalność.
Zbilansowana dieta jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na sukcesy sportowców. To pełnowartościowe posiłki dostarczają składniki pokarmowe niezbędne do optymalnego metabolizmu energetycznego mięśni i sprawnej aktywności układu nerwowego. Dla osób uprawiających sport amatorsko podaż energii oraz niezbędnych makro- i mikroelementów z diety jest wystarczająca. U sportowców wyczynowych konieczne może okazać się dodatkowe stosowanie produktów zawierających skondensowane postacie makroskładników odżywczych, tj. batony, żele, koncentraty, a także sprawdzonych suplementów, których skuteczność została potwierdzona licznymi i rzetelnymi badaniami naukowymi.
