Refluks żołądkowo-przełykowy z uwzględnieniem specyfiki dziecięcej

Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. gastroesophageal reflux, GER) oznacza przejście treści żołądkowej do przełyku i jest normalnym procesem fizjologicznym [1]. Występuje kilka razy dziennie u zdrowych niemowląt, dzieci i dorosłych. Prawie 50% wszystkich zdrowych niemowląt zwraca pokarm co najmniej raz dziennie, co osiąga szczyt w wieku 4 miesięcy i ustępuje do 12. miesiąca życia w 90% przypadków. Po tym okresie częstość GER wzrasta wraz z wiekiem i w okresie dojrzewania jest podobna jak u osób dorosłych (20%) [2].
Natomiast choroba refluksowa przełyku (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD) występuje wtedy, gdy cofana treść żołądkowa powoduje uszkodzenie błony śluzowej przełyku lub pojawienie się charakterystycznych dolegliwości [1, 2].
Choroba refluksowa u niemowląt i dzieci jest czasami trudna do zdiagnozowania i jeszcze trudniejsza do leczenia, a odróżnienie GER od GERD często przysparza problemów.
Rozpoznanie GERD utrudnia fakt, że jego objawy u niemowląt są bardzo mało specyficzne. Należą do nich m.in. drażliwość, płacz, odmowa karmienia oraz zwracanie pokarmu, które są powszechnymi problemami u dzieci w tej grupie wiekowej [3]. Kryteria diagnostyczne obiektywnego rozpoznania GERD za pomocą powszechnie stosowanych testów diagnostycznych, takich jak pH-metria, pH-impedancja i endoskopia, nie są precyzyjnie określone. Jedynie u starszych dzieci i młodzieży z typowymi objawami GERD próba leczenia inhibitorami pompy protonowej (ang. proton pump inhibitors, PPIs) może być użyteczna jako test diagnostyczny [4].
W tym opracowaniu omówiono obraz kliniczny GER/GERD oraz jego specyfikę u niemowląt i dzieci, metody diagnostyczne, a także rolę interwencji niefarmakologicznych i farmakologicznych.

Objawy w zależności od wieku

Niemowlęta

Przechodzenie treści żołądkowej do przełyku, czyli GER, jest fizjologicznym zjawiskiem występującym wiele razy w ciągu dnia zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Niemowlęta są szczególnie podatne na regurgitacje z powodu diety opartej wyłącznie na mleku płynnym lub głównie płynnym, pozycji leżącej oraz niedojrzałości funkcji i budowy zwieracza żołądkowo-przełykowego [5].
Fizjologiczny GER występuje u 40–65% wszystkich niemowląt w wieku od 1 do 4 miesięcy, co czyni go dość charakterystycznym stanem wczesnego życia pourodzeniowego [6]. Ze względu na wysoki odsetek GER w okresie niemowlęcym ważne jest rozróżnienie pomiędzy tym, co jest fizjologiczne, a tym, co jest reakcją lub objawem patologicznym.
Zrozumienie historii naturalnej i następstw GERD u dzieci pozwala zidentyfikować pacjentów zagrożonych powikłaniami związanymi z GERD i utrzymywaniem się objawów w życiu dorosłym.
W fizjologicznej niedomykalności proces cofania się jest przeważnie pasywny lub niewymagający wysiłku, a punktem końcowym treści żołądkowej, która dostała się do przełyku, jest zwykle jama ustna i gardło. Podczas wymiotów pokarm jest wydalany z ust na siłę, jednak oba te objawy są czasami trudne do rozróżnienia, dlatego należy zbadać inne symptomy lub powikłania [6].
Objawy GERD, jak już wcześniej wspomniano, są często niespecyficzne i m...