Wpływ kwasów tłuszczowych omega-3 na funkcjonowanie układu nerwowego

Nutripsychiatria to nowa, interdyscyplinarna dziedzina medycyny, która łączy dietetykę i psychiatrię. To połączenie pokazuje nam jak istotna okazuje się wiedza o żywieniu i składnikach odżywczych w przywracaniu oraz prewencji zdrowia psychicznego. Kwasy tłuszczowe omega-3 są jednym z coraz lepiej przebadanych pod tym względem składników, a ich niedobór wiąże się z wieloma zaburzeniami funkcjonowania układu nerwowego [1, 2]. Kwasy DHA i EPA pełnią funkcje strukturalne w mózgu, biorą udział w regulacji neurotransmisji, procesach zapalnych oraz neurogenezie [3].

Rola kwasów tłuszczowych omega-3 w układzie nerwowym

Istota szara w swojej strukturze zawiera 50% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT), a 33% z nich to kwasy tłuszczowe omega-3, które muszą być dostarczane w diecie. Kwas dokozahaksaenowy (DHA) stanowi ok. 15% wszystkich kwasów tłuszczowych dla masy mózgu, to jest ponad 90% kwasów tłuszczowych omega-3, a kwas eikozapentaenowy (EPA) – stanowi jedynie 1% wszystkich kwasów tłuszczowych w mózgu [1]. Kwasy te są podstawowymi składnikami strukturalnymi folipidów w błonach komórkowych w ośrodkowym układzie nerwowym oraz ważnymi cząsteczkami sygnałowymi. Warto jednak zaznaczyć, że rolę strukturalną odgrywa bardziej kwas DHA, natomiast kwas EPA jest szybko metabolizowany, jego wartości są śladowe, dlatego jego rola pozostaje sygnałowa.
Kwasy tłuszczowe omega-3 w błonach komórkowych wpływają na ich płynność, aktywność receptorów oraz funkcjonowanie transporterów neuroprzekaźników [2]. Ciekawym przykładem są endokannabinoidy. Część z nich to pochodne kwasów tłuszczowych omega-3, np. DHEA, EPEA, które są lipidami produkowanymi w określonych warunkach przez neurony. Działają one jako neuroprzekaźniki wsteczne, modulując uwalnianie innych neuroprzekaźników (np. dopaminy, GABA, glutaminianu), co może wpływać na pamięć, nastrój, apetyt czy percepcję bólu. Spełniają dodatkową, poza strukturalną, funkcję w mózgu [4]. 
Kwasy omega-3 mogą wpływać na zwiększanie poziomu neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF), który wspomaga neurogenezę i przeżycie neuronów (ryc. 1) [5, 6].