Rola kwasu masłowego w nieswoistych chorobach zapalnych jelit

Diagnoza lekarska i dietetyczna

Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) charakteryzują się objawami takimi jak ból brzucha, biegunka i utrata masy ciała. Obecne metody leczenia NChZJ obejmują leki przeciwzapalne, immunosupresyjne i terapie biologiczne. Trwają jednak badania nad nowymi metodami leczenia, które mogą mieć większą skuteczność i korzystniejszy profil bezpieczeństwa. Kwas masłowy, krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy, z uwagi na swoje właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące zwrócił uwagę badaczy jako potencjalny element terapii NChZJ. Kwas masłowy jest wytwarzany przez mikrobiotę jelitową poprzez fermentację błonnika pokarmowego. Jest on niezbędnym źródłem energii dla kolonocytów i odgrywa rolę w utrzymaniu integralności bariery jelitowej. Badania wykazały, że kwas masłowy może zmniejszać stan zapalny w jelitach poprzez hamowanie produkcji cytokin prozapalnych i promowanie produkcji cytokin przeciwzapalnych. Modulując odpowiedź immunologiczną, kwas masłowy pomaga przywrócić równowagę mikroflory jelitowej i poprawić funkcjonowanie bariery jelitowej. Może to prowadzić do zmniejszenia aktywności choroby i objawów u pacjentów z NChZJ.

Wstęp

Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) są przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego o wieloczynnikowej etiopatogenezie. Dwie główne jednostki chorobowe to wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) i choroba Leśniowskiego-Crohna (ChL-C) [1]. W ostatnich latach epidemiologia NChZJ zmienia się na całym świecie. Szacowana częstość występowania (> 0,3%) nadal rośnie, zwłaszcza w Ameryce Północnej, Oceanii i Europie [2]. Częstość występowania rośnie również w nowo uprzemysłowionych krajach Afryki, Azji i Ameryki Południowej, odzwierciedlając wzrost zachorowalności na NChZJ obserwowany w latach 90. XX wieku w krajach zachodnich, który pojawił się wraz z urbanizacją i szybkim rozwojem społeczno-ekonomicznym [3].
Zarówno ChL-C, jak i WZJG charakteryzują się występowaniem przewlekłego stanu zapalnego przewodu pokarmowego lub jego części, natomiast różnią się od siebie między innymi lokalizacją, rozmieszczeniem i głębokością nacieku zapalnego czy powikłaniami. Dokładna przyczyna NChZJ nadal nie jest dobrze poznana. Wiadomo, że w ich patogenezie biorą udział zarówno czynniki genetyczne, jak i nieprawidłowa aktywność układu immunologicznego, zaburzenia składu mikrobioty, dieta czy czynniki środowiskowe. Zaburzona równowaga między mikroflorą komensalną a reakcjami obronnymi gospodarza w jelicie odgrywa kluczową rolę w inicjacji i progresji nieswoistych chorób zapalnych jelit [4]. W NChZJ obserwuje się zarówno zaburzenia funkcji immunologicznej, jak i integralności bariery jelitowej. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA – Short Chain Fatty Acids), takie jak kwas masłowy, kwas propionowy i kwas octowy, odgrywają jedną z kluczowych ról w patofizjologii choroby zapalnej jelit. SCFA są wytwarzane w czasie fermentacji błonnika pokarmowego przez mikrobiotę jelitową. SCFA stanowią ważne cząsteczki sygnałowe, które mogą oddziaływać na układ immunologiczny zarówno lokalnie w jelicie, jak i ogólnoustrojowo, oraz wpływają mi.in. na integralność błony śluzowej [5–7].
Trzy główne SCFA o największej obfitości w ludzkich jelita...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej,
  • Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma,
  • Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online,
  • Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK...
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    dr n. med.; Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI