Lactobacillus rhamnosus LGG – szczep o szerokim spektrum zastosowania. Część I

Probiotyki definiowane są jako żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach, wywierają korzystny efekt zdrowotny u gospodarza. Definicja ta, opracowana w 2001 r. i powszechnie stosowana [1, 2], została niedawno przeanalizowana i potwierdzona przez International Scientific Association for Probiotics & Prebiotics (ISAPP) [2]. Odstąpiono od stosowania definicji, że działanie probiotyczne może mieć też DNA bakteryjne. Do drobnoustrojów o działaniu probiotycznym zalicza się przede wszystkim bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, ale również drożdżaki Saccharomyces boulardii czy niektóre szczepy E. coli, np. E. coli Nissle 1917.
Przy omawianiu probiotyków ważne jest rozróżnienie rodzaju (np. Lactobacillus, Bifidobacterium), gatunku (np. L. rhamnosus) oraz szczepu (np. L. rhamnosus ATCC 53103). Pełna charakterystyka taksonomiczna jest niezbędna zarówno dla celów badań naukowych, jak i zakresu wskazań terapeutycznych [3]. 
Opisując działanie probiotyków, eksperci ISAPP uważają, że zasadniczo można wyróżnić trzy główne mechanizmy [2]. Po pierwsze powszechnie występujące, wspólne dla wielu rodzajów probiotyków, takie jak ochrona przed kolonizacją, wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, wpływ na pasaż jelitowy, stabilizacja/normalizacja mikrobioty, wpływ na zwiększoną odnowę enterocytów, konkurencja z patogenami. Po drugie częste mechanizmy wspólne dla poszczególnych gatunków: wytwarzanie witamin, bezpośredni antagonizm, stabilizacja bariery jelitowej, metabolizm soli kwasów żółciowych, aktywność enzymatyczna, neutralizacja karcinogenów. Po trzecie rzadkie mechanizmy, swoiste dla poszczególnych szczepów: modulacja odpowiedzi immunologicznej, wytwarzanie specyficznych substancji bioaktywnych, działanie endokrynne i neurogenne. Mechanizm działania poszczególnych szczepów bakterii probiotycznych może być bardzo zróżnicowany. Wydaje się jednak mało prawdopodobne, aby jakikolwiek oceniany szczep prezentował wszystkie przedstawione mechanizmy działania [4, 5]. 
W chwili obecnej przeważa opinia, iż działania probiotyków są szczepozależne, to znaczy każdy szczep probiotyczny – nawet z tego samego rodzaju lub gatunku – posiada określoną skuteczność w konkretnej sytuacji klinicznej [6, 7]. 
Bez wątpienia jednym z najlepiej przebadanych szczepów probiotycznych na świecie jest Lactobacillus rhamnosus ATCC 53103 (GG), zwany takż...