Cholina jako niezbędny składnik odżywczy w czasie ciąży

Cholina – formy i funkcje

Rezultaty badań prowadzonych na przestrzeni ostatnich lat wskazują na konieczność włączania do diety kobiet będących w ciąży większych ilości choliny. Cholina jest składnikiem niezbędnym w diecie ciężarnych kobiet dla optymalnego rozwoju płodu, prawidłowego funkcjonowania łożyska oraz wątroby matki [1]. 
W 1998 r. cholina została uznana za niezbędny składnik odżywczy przez Institute of Medicine (obecnie National Academy of Medicine) [2]. Jej nazwa pochodzi od greckiego terminu oznaczającego żółć (chole), ponieważ po raz pierwszy została wyizolowana z żółci wołowej w 1862 r. 
Znaczenie żywieniowe choliny zostało uznane dopiero w latach 30. XX w., kiedy wykazano, że jej niedobór powoduje stłuszczenie wątroby u psów i szczurów, które cofnęło się po ponownym wprowadzeniu choliny do diety [3].
Cholina jest prekursorem głównego składnika błon komórkowych, czyli fosfatydylocholiny, a także lipoprotein, betainy oraz soli kwasów żółciowych. Może występować w różnych postaciach, m.in. jako wolna cholina, glicerofosfocholina, fosfocholina, fosfatydylocholina czy też sfingomielina (rys. 1). 
 

Organizm posiada zdolności syntetyzowania endogennego choliny. Ze względu na występowanie w różnych formach pełni szereg różnych funkcji. Fosfatydylocholina jest zaangażowana w powstawanie błon komórkowych, tworzenie neuronów, podziały komórkowe oraz transport lipidów, w szczególności eksport lipidów o bardzo niskiej gęstości (VLDL) z wątroby do krwiobiegu. Niewystarczające spożycie choliny zaburza więc integralność błon komórkowych, powodując ich nieszczelność. Betaina z kolei to utleniona forma choliny. Bierze ona udział w reakcjach metylacji w organizmie. Neuroprzekaźnik acetylocholina bierze udział w tworzeniu układu nerwowego płodu, tworzeniu synaps, rozwoju łożyska, a także odgrywa ważną rolę w regulacji pamięci, nastroju i pracy serca. Kolejna forma choliny – sfingomielina jest składnikiem otoczki mielinowej i ułatwia wydajne przekazywanie sygnałów nerwowych [4].