WHO uznaje otyłość za najczęściej spotykaną chorobę metaboliczną, której występowanie ciągle rośnie. Dane epidemiologiczne wskazują, że liczba osób z nadwagą i otyłością jest coraz większa, niezależnie od dostępności do wiedzy na temat otyłości, wykształcenia osób, płci czy zarobków [2]. Szacuje się, że 2,8 mln dorosłych osób umiera rocznie ze względu na skutki powikłań nadmiernej masy ciała, które także znacząco podnoszą koszty opieki zdrowotnej. Według Raportu Żywienia i Zdrowia (EuropeanNutrition and Health Report), który został przeprowadzony w 2009 roku otyłość w krajach europejskich
w największym odsetku występuje w Grecji. W tym kraju mieszka 28% otyłych mężczyzn i 38% otyłych kobiet. Najmniejszy odsetek osób otyłych (7–9% mężczyzn i 6–8% kobiet) mieszka we Francji, Szwecji, Danii oraz Norwegii [3]. Badania europejskie, wskazują na znaczne różnice w nadwadze oraz występowaniu otyłości między krajami europejskimi. Problem otyłości także jest powszechny w Polsce. W latach 2003–2005, przeprowadzono badanie WOBASZ, w którym oceniono częstość występowania otyłości w grupie osób w wieku od 20 do 74 lat. Wykazano, że otyłość dotyczyła 21,2% mężczyzn oraz 22,4% kobiet [4]. Dane te są niezwykle niepokojące, szczególnie biorąc pod uwagę to, że liczba osób otyłych w kraju ciągle rośnie [5]. Jeżeli tendencje trendu sekularnego będą się utrzymywać to szacuje się, że w roku 2030 nawet 38% światowej populacji osób dorosłych będzie miało nadwagę, a 20% będzie otyłych, w sumie ponad połowa osób będzie charakteryzowała się nadmierną masą ciała [6]. Najgorsze prognozy, które są oparte na wcześniejszych badaniach wskazują, że w Stanach Zjednoczonych do tego czasu nawet 85% dorosłych będzie mieć nadwagę lub otyłość [7].
Większość pacjentów podejmujących próbę redukcji masy ciała podejmuje ją na własną rękę, bez opieki specjalisty, co skutkuje niską skutecznością. Rola dietetyka w procesie redukcji masy ciała jest bardzo ważna. Biorąc pod uwagę wszystkie ograniczenia psychologiczne osób otyłych kluczowym elementem jest właściwe podejście dietetyka do pacjenta. Ważne jest, aby relacja ta była oparta na zrozumieniu, empatii i wzajemnym poszanowaniu.Brak wystarczającej ilości czasu dla pacjenta, brak cierpliwości, posługiwanie się w pracy utartymi schematami wywiera lęk i niepokój u pacjenta. Nawet wygląd dietetyka może stwarzać atmosferę dystansu [5].
POLECAMY
Proces odpowiedniej komunikacji z pacjentem pełni wiele funkcji nie tylko przekazania informacji, ale także, funkcje motywacyjną, kontrolną, regulującą napięcia, jej uzupełnieniem jest komunikacja niewerbalna. Komunikacja z pacjentem zachodzi w trzech obszarach: emocji, myśli i słów. Sposób komunikacji dietetyka z pacjentem, postawa jaką reprezentuje specjalista stanowi istotny czynnik, który ma bezpośredni wpływ na samopoczucie chorego. Niwelując bariery w komunikacji można uzyskać szczerą relację z pacjentem, która w przypadku leczenia otyłości jest niezwykle istotna [6]. Ważne jest określenie jasnych obowiązków zarówno dietetyka jak i pacjenta, aby polepszyć komunikację a także wykorzystać tę metodę jako formę świadomej deklaracji pacjenta. Jedną z metod jest podpisanie z pacjentem kontrakt na początku współpracy, w którym można zawrzeć oczekiwania dietetyka i pacjenta. Ważne, aby kontrakt był „otwarty”, aby pacjent mógł dopisać do niego z jego punktu widzenia istotne elementy, dokonać zmiany po upływie czasu, w trakcie trwania współpracy.
Jasne określenie celów, zasad współpracy pomiędzy dietetykiem a pacjentem może znacząco zwiększyć szanse na jego wyleczenie, podnieść zaufanie pacjenta, który często ma za sobą wiele nieudanych prób odchudzania. Powinniśmy pamiętać, że otyłość jest dużym psychicznym obciążeniem a my jako specjaliści w jej leczeniu jesteśmy mostem łączącym pacjenta z szansą odzyskania wiary w siebie i zdrowia. Kontrakt współpracy ma charakter motywacyjny nie jest to umowa prawna ale także daje do zrozumienia pacjentowi, że podjęcie decyzji o leczeniu jest decyzją ważną.
Piśmiennictwo:
1. Stawiarska- Pięta B, Paszczela A, Szaflarska- Stojko E. Patofizjologia otyłości- zaburzenia mechanizmów regulacji łaknienia w aspekcie otyłości. Ann. Acad. Med. Siles. 2007.1 (1): 77- 88.
2. Bąk- Sosnowska M. Zaburzenia odżywiania towarzyszące otyłości. Forum Zaburzeń Metabol. 2010; 1 (2): 92- 99.
3. Leszczyńska S, Błażejewska K, Lewandowska- Klafczyńska K, Rycielski P. Emocje a zachowania żywieniowe u kobiet w wieku 18- 30 lat. Endokrynol. Otyłość 2011; 7 (3): 167- 171.
4. Chanduszko- Solska J, Walecka- Kapica E. Psychologiczne uwarunkowania niepowodzeń w redukcji masy ciała. Terapia 2013; 21 (6): 53- 56.
5. Brytek- Matera A. Obraz własnego ciała u otyłych kobiet: przyczyny i stopień niezadowolenia, związek z obniżoną samooceną i strategiami radzenia sobie ze stresem. Psychiatr. Pol. 2010; 44 (2): 267-275
6. Brytek- Matera A. Sposoby radzenia sobie kobiet z otyłością w sytuacjach stresujących. Endokrynol. Otyłość 2008; 4 (3): 116- 120.
7. Olszanecka- Glinianowicz M. Depresja- przyczyna czy skutek otyłości. Endokrynol. Otyłość 2008; 4 (2): 78- 85.
