Biorąc pod uwagę wykorzystanie technik motywacyjnych w leczeniu otyłości, aby ustalić cele działania z pacjentem można wykorzystać model SMART do opracowywania celów, który jest znanym narzędziem wykorzystywanym w coachingu. Model SMART określa cel za pomocą następujących cech:
S- (specific) konkretny
POLECAMY
M- (meaurable) wymierny
A- (attainable) osiągalny
R- (relevant) instotny
T- (time) określony w czasie [2].
Konkretność celu odnosi się do tego, że pacjent jest świadomy co chce osiągnąć poprzez proces redukcji masy ciała, potrafi opisać, jak będzie wyglądała jego sytuacja jak schudnie. Określi ramy czasowe w których ten cel chce osiągnąć. Cel, który zostanie przedstawiony jako cel wymierny będzie zawierał na przykład konkretną liczbę kilogramów którą pacjent chce zredukować, lub centymetrów w obwodzie swojego ciała. Cel jako rzecz osiągalna musi się mieścić w ramach kompetencji, możliwości pacjenta. Z punktu widzenia istotności musi być dla pacjenta ważny. Cel musi być jasno określony w czasie, pacjent musi zdeklarować, kiedy chce rozpocząć realizację celu, a kiedy chce ją zakończyć. Należy zaznaczyć, że ustalenie planów leczenia w każdej dyscyplinie medycyny jest aspektem ważnym, podnoszącym skuteczność terapii, szczególnie tej w której jest ważne zaangażowanie pacjenta [3].
Ważne, aby celem dietoterapii była nie tylko redukcja masy ciała, należy uświadomić pacjenta, że korzyści z leczenia jest wiele: poprawa samopoczucia, sprawności fizycznej, stanu zdrowia, samooceny, wzrost pewności siebie, poprawa seksualności i wiele innych. Cel redukcji musi być szeroki, aby pacjent nie koncentrował się tylko na efekcie utraty kilogramów, ale przede wszystkim na poprawie jakości życia. Takie podejście do odchudzania pozwala na skuteczną pozytywną wizualizację celu i uświadomienie pacjentowi, że korzyści wynikających z procesu redukcji masy ciała jest wiele. Skutecznym ćwiczeniem pozwalającym pacjentowi na wizualizację celów jest wykonanie tak zwanej tablicy wizji, która obrazuje korzyści wynikające z redukcji masy ciała, jest kolarzem obrazów. Pacjent na czystej kartce za pomocą wycinków z gazet wykleja pozytywny obraz siebie, swojego życia po zakończonym procesie redukcji masy ciała [4].
Do oceny realizacji celu przydatnym narzędziem jest skalowanie [5]. Odnosi się ono nie tylko do utraty kilogramów, ale także do poprawy zdrowia, samopoczucia, wydolności fizycznej i walorów estetycznych. Dietetyk za pomocą dowolnej skali na przykład od 1 do 10 wskazuje pacjentowi zaznaczenie swojej pozycji w ocenianych aspektach odnoszących się do obecnej masy ciała na początku kuracji. 1 oznacza najniższy poziom zadowolenia z badanego aspektu a 10 najwyższy. Po upływie miesiąca lub kwartału pacjent ocenia te same aspekty na nowej skali, a następnie dokonuje jej konfrontacji ze skalą wypełnianą na początkowej wizycie. Skala samooceny jest prostym i bardzo skutecznym narzędziem do oceny różnicy samopoczucia, wyglądu, stanu zdrowia czy nastroju oraz nabytych umiejętności związanych z procesem dietoterapii [5]. Pozwala pokazać pacjentowi jakie postępy osiągnął podczas leczenie, które nie obejmują wyłącznie redukcji masy ciała, poniżej przedstawiona została przykładowa skala, która może być wykorzystana przy leczeniu otyłości (Ryc. 1) [5].Ćwiczenia te są prostym narzędziem pozwalającym wpłynąć na motywację pacjenta do dalszego stosowania diety.
Rycina 1. Skala samooceny pacjenta stosującego kuracje odchudzającą - opracowanie własne na podstawie [5]
Piśmiennictwo:
1. Gajewska D, Myszkowska-Ryciak J, Lange E, Gudej S, Pałkowska-Goździk E, Bronkowska M, Piekło B, Łuszczki E, Kret M, Białek-Dratwa A, Pachocka L, Sobczak-Czynsz A. Standardy leczenia dietetycznego otyłości prostej u osób dorosłych. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2015. Dietetyka 2015 (8), Wyd. Spec.
2. Reuben DB, Tinetti ME. Goal-orientedpatientcare–analternativehealthoutcomesparadigm. N Engl J Med. 2012; 366 (9):777–9.
3. Schoeb V, Staffoni L, Parry R, Pilnick A. “what do youexpect from physiotherapy?”: a detailedanalysis of goalsetting in physiotherapy. DisabilRehabil 2014; 36 (20): 1679–86.
4. Katarzyna Nowicka-Sauer, Małgorzata Obara-Gołębiowska, Małgorzata Pietrzykowsk, Krzysztof Jarmoszewicz, Janusz Siebert. Percepcja przyczyn nadwagi wśród pacjentów oddziału leczenia otyłości – raport wstępny. Family Medicine& Primary CareReview 2014; 16 (3) 269–270.
5. Zahorska-Markiewicz B, Podolec P, Kopeć G. Epidemiologia i prewencja. Polish Forum for PreventionGuidelines on overweight and obesity. Kard Pol 2008; 66 (5): 594–596.
