Rola osi skóra – jelita w patomechanizmie atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, nawracającą chorobą skóry o podłożu zapalnym. Charakteryzują ją objawy, takie jak suchość, świąd i zmiany skórne, które w zależności od wieku pacjenta mogą manifestować się w różnych lokalizacjach. Patomechanizm AZS obejmuje zaburzenia bariery skórnej i jej układu odpornościowego, które powstają na skutek czynników genetycznych, immunologicznych (autoprzeciwciała) i środowiskowych, takich jak: drobnoustroje (gronkowce, drożdżaki), czynniki drażniące (tkaniny, detergenty), skrajne temperatury, stres psychiczny i antygeny pokarmowe [1]. 
AZS często pojawia się u osób z alergiami IgE-zależnymi, a ryzyko jego wystąpienia dodatkowo zwiększają alergiczny nieżyt nosa i astma. Współwystąpienie tych trzech stanów chorobowych nazywane jest „skazą atopową” [2–5]. Szacuje się, że alergia pokarmowa może dotyczyć od 20 do 80% pacjentów z AZS [6, 7]. W latach 90. w badaniach na grupie dzieci z podejrzeniem alergii wykazano, że 56% z nich ma podwyższone stężenie całkowitego IgE we krwi, a zaledwie 28% ma podwyższone stężenia zarówno całkowitego IgE, jak i specyficznych pokarmowo IgE [8]. Pokazuje to, że nie wszystkie dzieci z kliniczną manifestacją alergii wykazują podwyższone stężenie specyficznych IgE. Badania jednak potwierdzają, że eliminacja antygenów, takich jak mleko, orzechy ziemne, jaja, soja, pszenica, owoce morza, już w ciągu trzech tygodni skutkuje znaczną poprawą kondycji skóry [9]. Warto zatem postawić pytanie, czy jest to kwestia zbyt niskiej czułości takiej diagnostyki, czy też przyczyny chorób skóry należy upatrywać w innych mechanizmach immunologicznych?
Patomechanizm AZS, wywoływany na skutek antygenów pokarmowych, jest złożony i może wiązać się zarówno z natychmiastową, jak i opóźnioną reakcją immunologiczną. Zaostrzenie objawów AZS u dzieci następuje poprzez nadwrażliwość na antygen, która wynika z niedojrzałości przewodu pokarmowego i/lub zwiększonej przepuszczalności bariery jelitowej. Reakcje immunologiczne,...