Modele konwersacji dietetyk-pacjent.

Leczenie otyłości jest procesem długotrwałym, więc wymaga zaangażowania obu stron oraz partnerskiej relacji. Zgodnie z koncepcją poznawczo- behawioralną należy wzmocnić nawyki prawidłowe, a wygasić te które nie są możliwe do przekształcenia. Nawyk powstaje w wyniku długofalowego powtarzania tych samych czynności, wzorców i wymaga czasu. Dietetyk w tym procesie powinien być dla pacjenta swego rodzaju „drogowskazem” nie dawać pacjentowi gotowych rozwiązań, powinien stymulować pacjenta do podejmowania świadomych decyzji. Poprawa jakości życia pacjenta zachodzi w tym działaniu poprzez refleksję własną, koncentrację na własnej osobie i działanie [2].

Dietetyk dzięki wykorzystaniu własnej wiedzy i umiejętności wspiera pacjenta poprzez doskonalenie jej działań oraz motywowaniu. Odpowiedzialność za stosowanie się diety, zmianę nawyków spoczywa tu na pacjencie, który jest postrzegany jako autonomiczna jednostka. Techniki motywacyjne wprowadzane są do naturalnej rozmowy z pacjentem i są jej nierozerwalną częścią- motivationalinterviewing (MI). Modele konwersacji motywacyjnych opierają się na ujęciu coachingowym. Jednym z najpopularniejszych modeli motywacyjnych wykorzystywanych do rozmowy z pacjentem jest model GROW [3] (Tabela I).

TabelaI. Model GROW - opracowanie własne na podstawie [3].

Model GROW opiera się na wyznaczeniu celu działa, zanalizowania rzeczywistości, czyli określeniu zasobów własnych, które pomogą w osiągnięciu celu oraz deficytów, które mogą będą utrudniać realizację celu. Następnie pacjent określa swoje opcje, czy odpowiada sobie na pytanie co może zrobić w danej sytuacji, jaki ma wybór, biorąc pod uwagę powyższe przeanalizowane aspekty. Następnie w kroku wola podejmuje decyzje związane z celem i określa jakie kroki działania podejmuje. Innym motywacyjnym modelem rozmowy z pacjentem może być lejek coachingowy. Ten model sprawdza się podczas chęci praktycznej realizacji celu. Zwraca on uwagę pacjenta na kluczowe kwestie, rozwiązania problemu. W rozmowie  na początku należy zadawać sprecyzowane pytania o cel, drugim krokiem jest eksploracja czyli rozszerzanie rozmowy o pytania otwarte, dotyczące celu, badające obecną sytuacje pacjenta. W trzecim kroku pacjent opracowuje modele rozwiązań swojego problemu, w kroku czwartym podejmuje decyzję o konkretnym, sprecyzowanym działaniu i kroku piątym to działanie podejmuje.

Musimy pamiętać, że podjęta przez nas interwencja musi być zależna od tego w jakiej fazie motywacji znajduje się pacjent i jaki ma stosunek do zmiany swoich nawyków żywieniowych. Pamiętajmy, że wprowadzenie modeli coachingowych w rozmowę z pacjentem jest możliwe dopiero po dobrym opanowaniu tych technik, przez dietetyka. Rozmowa bowiem powinna mieć płynny charakter, naturalny a pacjent musi czuć się swobodnie.

Piśmiennictwo:

1. Marciniak ŁT, Rogala-Marciniak S. Zbiór narzędzi wspierania rozwoju. Warszawa: Wolters Kluwer Business; 2013.
2. Gawor A, Gerber-Leszczyszyn, Nawrat M. Some psychological aspects of communication between a doctor and a patient. AdvClinExpMed 2006; 15 (1): 157-161.
3. Grant AM, Cavanagh M. Toward a profession of coaching: Sixty five years of progress and challenges for the future. International Journal of Evidence-based Coaching and Mentoring 2004; 2(1): 8-21.