Dietoterapia, suplementacja i diagnostyka choroby Hashimoto i innych chorób tarczycy

Zdrowa tarczyca jest kluczem do utrzymania równowagi hormonalnej organizmu, a przy tym dobrego samopoczucia, dlatego tak ważna jest dbałość o jej prawidłowe funkcjonowanie. Pojawienie się choroby Hashimoto jest skutkiem nieprawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, co prowadzi do niszczenia własnych komórek organizmu, w tym przypadku komórek tarczycy. W przebiegu tej choroby dochodzi do pojawienia się nacieku limfocytarnego na tarczycy. Następuje również wytworzenie się autoprzeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) i tyreoglobulinie (anty-TG). Podczas choroby Hashimoto produkcja hormonów tarczycy zostaje zakłócona, co prowadzi ostatecznie do rozwoju niedoczynności tego gruczołu. W początkowej fazie choroby może dojść do wystąpienia łagodnej lub umiarkowanej nadczynności tarczycy, gdyż z uszkodzonych przez limfocyty komórek tarczycy wydziela się nadmiar hormonów. W 2019 r. kobiety deklarowały częściej niż mężczyźni występowanie dolegliwości i chorób przewlekłych. Największe różnice można było zaobserwować w przypadku chorób tarczycy, na które skarżyło się 15,8% ko-
biet, a jedynie 2,5% mężczyzn (GUS 2019). W niniejszym artykule skupimy się na ważnych aspektach związanych z wyciszeniem stanu zapalnego w przebiegu Hashimoto oraz wskażemy, jakie substancje mogą okazać się pomocne dla wsparcia prawidłowego funkcjonowania tarczycy.

Tarczyca

Tarczyca jest gruczołem wydzielania wewnętrznego i składa się z dwóch płatów. Jest niewielkim organem, bowiem jej masa wynosi jedynie 25−60 g. Tarczyca za pośrednictwem TSH (hormonu tyreotropowego wydzielanego przez przysadkę mózgową) wydziela do krwi hormony trójjodotyroninę (T3) oraz tetrajodotyroninę (T4) [1, 2]. Podwzgórze, wydzielając tyreoliberynę (ang. thyrotropin-releasing hormone, TRH), stymuluje przysadkę do produkcji hormonu tyreotropowego (ang. thyroid-stimulating hormone, TSH). Hormon ten pobudza tarczycę do produkcji aktywnych biologicznie hormonów – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) [3]. T3 (trójjodotyronina) wpływa na zwiększoną syntezę białek i bierze udział w procesach metabolicznych. Reguluje także pracę układu nerwowego i warunkuje prawidłowy rozwój organizmu. Poprawia pasaż jelitowy, dzięki czemu korzystnie wpływa na prawidłowy metabolizm. Wpływa także na samopoczucie. Wszelkie zaburzenia w wydzielaniu tego hormonu mogą wywoływać zmęczenie, niepokój czy zwiększoną senność. Z kolei T4 (tyroksyna) stymuluje rozkład tłuszczów i proces utleniania w tkankach. Wspomaga wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego, a także wpływa na wydzielanie hormonów wzrostu i hormonów płciowych. Bierze udział w procesie laktacji i rozrodu oraz pomaga w utrzymaniu równowagi psychicznej [4]. Tarczyca jest narządem, w którym choroby z autoagresji rozwijają się najczęściej [1, 2].

Patogeneza Hashimoto

Etiologia choroby nie jest jeszcze w pełni poznana. Wiadomo, że tej jednostce chorobowej towarzyszy nagromadzenie autoreaktywnych komórek limfocytarnych, które tworzą naciek na tarczycy, co prowadzi do utraty tolerancji immunologicznej, czego konsekwencją jest atakowanie własnych komórek organizmu. Następstwem tego jest oczywiście stopniowe niszczenie tarczycy. Choroba Hashimoto jest najczęstszą chorobą endokrynologiczną, ale również autoimmunologiczną. Wyższą zachorowalność na tę chorobę obserwuje się u kobiet oraz u osób w wieku 45−65 lat [5].
Wśród czynników ryzyka rozwoju tej choroby można wskazać czynniki genetyczne oraz środowiskowe, przy czym czynniki genetyczne wykazują silniejszą predyspozycję do zachorowania na Hashimoto [6]. Jeżeli chodzi o aspekt genetyczny, występują tutaj pewne polimorfizmy genów (ang. human leukocyte antygen, HLA), które predysponują do rozwoju Hashimoto [7]. Z kolei do czynników środowiskowych można zaliczyć infekcje, terapie niektórymi lekami czy też aspekt podaży selenu i jodu [8].
Jod jest głównym pierwiastkiem biorącym udział w syntezie hormonów tarczycy....