Atopowe zapalenie skóry a alergia pokarmowa u noworodka i małego niemowlęcia

Skóra noworodka dojrzewa i podlega procesom adaptacyjnym, a więc jej funkcje, w tym szczelność bariery naskórkowej, są niedoskonałe. Warstwa rogowa i ziarnista naskórka są cienkie, słabo wykształcone, a gruczoły łojowe i potowe niedostatecznie rozwinięte. Z tego powodu przenikalność egzogennych substancji toksycznych, leków stosowanych miejscowo jest znacznie większa. W okresie noworodkowym obserwowane są przede wszystkim przemijające zmiany skórne. Dość często występuje: trądzik noworodkowy, toksyczny rumień noworodkowy, przemijająca krostkowa melanoza noworodków. Zmiany o typie atopowego zapalenia skóry zwykle występują nieco później.

Atopowe zapalenie skóry (ang. atopic dermiatitis, atopic eczema, łac. diathesis allergica)

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest to przewlekłe, nawrotowe, zapalne schorzenie skóry z towarzyszącym świądem, typową lokalizacją zmian oraz częstym współistnieniem innych chorób alergicznych. 

Epidemiologia

Wzrost występowania u dzieci obserwuje się w dużych aglomeracjach miejskich, zwłaszcza w krajach wysoko uprzemysłowionych (10–25%). W Polsce odsetek chorych na AZS wśród dzieci to 4,7%–9,2%. Ocenia się, że u 50% chorych objawy pojawiają się przed 1. r.ż., u 95% do 5. r.ż.

Patogeneza 

Patogeneza atopowego zapalenia skóry jest złożona. Rozwój i objawy mają ścisły związek ze współdziałaniem czynników środowiskowych, immunologicznych, nieimmunologicznych oraz genetycznych. Dziedziczenie w atopowym zapaleniu skóry ma charakter dziedziczenia poligenowego. Większość genów koduje produkty związane z immunglobuliną klasy E (np. gen dla IL-4 i IL-9, gen kodujący łańcuch b receptora FceR1). Istotny jest polimorfizm genu dla filagryny, który decyduje o wrodzonym defekcie bariery naskórkowej. Nieprawidłowości skóry wynikają również z zaburzeń syntezy ceramidów i lipidów w skórze właściwej. Kolejnym elementem pato...