Specyfika zapaleń jelit u pacjentów w starszym wieku okiem lekarza

Wraz ze wzrostem średniej długości życia w oddziałach i poradniach gastroenterologicznych zwiększa się liczebność pacjentów w starszym wieku. Zmiany w czynności narządów i układów zachodzące z wiekiem zwiększają ryzyko występowania wielu chorób, w tym chorób przewodu pokarmowego [1]. Etiologia zmian jest wieloczynnikowa, a wśród przyczyn można wymienić osłabienie mechanizmów naprawczych, zaburzenia procesu apoptozy, zwiększony wpływ stresu oksydacyjnego, uszkodzenie i wzrost przepuszczalności barier obronnych organizmu oraz dysregulację odpowiedzi zapalnej [1]. Geriatryczna populacja chorych cechuje się wielochorobowością i polipragmazją, a częstość występowania działań niepożądanych leków i interakcji lekowych zwiększa się wraz z wiekiem [2]. Diagnostyka i leczenie zapaleń jelit u osób starszych wymaga zatem szczególnej uwagi. W przebiegu wybranych jednostek chorobowych opisanych niżej niezbędna okazać się może hospitalizacja. Pobyty w szpitalu ze wskazań nagłych są przyczyną wystąpienia niepełnosprawności fizycznej lub jej pogłębienia u co najmniej jednej trzeciej pacjentów powyżej 65. roku życia [3]. Leczenie w warunkach szpitalnych związane jest także z 2,4-krotnym wzrostem wskaźnika pogorszenia funkcji poznawczych po hospitalizacji, a wynik ten utrzymuje się mimo dobrej kontroli choroby będącej powodem leczenia [4]. Zespół kruchości (ang. frailty syndrome), obserwowany u 4% chorych między 65. a 69. r.ż. i aż u 26% chorych powyżej 85. r.ż., niekorzystnie wpływa na efektywność i bezpieczeństwo leczenia [5]. Wielodyscyplinarna opieka jest niezbędna do osiągnięcia sukcesu w prewencji i leczeniu zapaleń jelit u osób starszych.

Nieswoiste choroby zapalne jelit

Razem ze wzrostem zapadalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) oraz postępującym procesem starzenia się społeczeństwa występowanie NChZJ u osób starszych gwałtownie wzrasta [6]. Trend ten obserwowany jest zarówno w Polsce, jak i na świecie [7, 8]. Około 25%–35% populacji chorych na NChZJ to osoby w wieku powyżej 60 lat, z czego u ok. 15% pacjentów chorobę zdiagnozowano w zaawansowanym wieku, a około jedna piąta chorych to osoby starsze z długoletnim wywiadem NChZJ [9]. W populacyjnym francuskim badaniu rodzinne występowanie NChZJ stwierdzono w istotnie niższym odsetku pacjentów z rozpoznaniem choroby w wieku > 60 lat w porównaniu do chorych < 17 lat, 
co przemawia za większą rolą czynników środowiskowych w starszej grupie chorych [10]. Początkowa symptomatologia, skłaniająca do diagnostyki w kierunku choroby Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG), u osób starszych na ogół nie odbiega od prezentowanej w młodszych...