Otyłość w okresie okołomenopauzalnym i menopauzalnym

Menopauza to fizjologiczny okres w życiu kobiety związany z wieloma zmianami hormonalnymi wynikającymi z całkowitego zahamowania czynności jajników, co ostatecznie prowadzi do ustania miesiączki i utraty zdolności rozrodczych. Zgodnie z definicją, menopauzę rozpoznaje się, gdy czas od ostatniej miesiączki przekroczy 12 kolejnych miesięcy. Średni wiek menopauzy szacuje się na 51. rok życia, ale może się on różnić w zależności od predyspozycji rodzinnej i statusu społeczno-ekonomicznego. Ponieważ obecnie średnia długość życia kobiet wynosi ok. 80 lat, to możemy założyć, że przeciętna kobieta ok. 30% swojego życia spędza, będąc po menopauzie, czyli bez protekcyjnego działania estrogenów, co ma szereg konsekwencji kardiometabolicznych [1].

Jak estrogeny chronią przed ryzykiem kardiometabolicznym?

Estrogeny są niezbędne na każdym etapie życia kobiety – odpowiadają za rozwój cech płciowych, regulację cyklu miesiączkowego, płodność, ochronę kości, a także wpływają na samopoczucie psychiczne i fizyczne. Zmiany stężeń estrogenów determinują poszczególne etapy życia kobiety. Niestety, wraz ze stopniowym wygasaniem funkcji jajników, pomiędzy 40. a 60. rokiem życia dochodzi do znaczącego spadku poziomu estrogenów, co sprawia, że kobiety w okresie perimenopauzy i menopauzy narażone są na większe ryzyko szeregu chorób. Okazuje się bowiem, że naturalne estrogeny mają niezwykle korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i metabolizm [2]. Działanie to przejawia się na kilku poziomach:

• profil lipidowy – estrogeny obniżają stężenie cholesterolu LDL i podwyższają poziom cholesterolu HDL, co przekłada się na zmniejszenie ryzyka rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca [2];
• ochrona naczyń – estrogeny bezpośrednio wpływają na śródbłonek naczyń, zwiększają ich rozszerzalność i poprawiają przepływ krwi [2];
• gospodarka węglowodanowa – estrogeny zwiększają wrażliwość tkanek na insulinę, co przekłada się na poprawę kontroli glikemii [2];
• dystrybucja tkanki tłuszczowej – estrogeny chronią przed kumulacją trzewnej tkanki tłuszczowej [2];
• stan zapalny – estrogeny mogą hamować toczący się w ścianie naczyń stan zapalny, a przez to hamować rozwój miażdżycy [2];
• regulacja głodu i sytości – estrogeny, działając bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy lub poprzez regulację wydzielania innych hormonów (np. greliny czy neuropeptydu Y), hamują apetyt i spożycie pokarmów [2]. 
   

Jak związany z menopauzą spadek stężenia estrogenów wpływa na metabolizm?

Związany z perimenopauzą i menopauzą spadek stężenia estrogenów przekłada się na niekorzystne zmiany dotyczące składu i masy ciała, a także na wzrost ryzyka kardiometabolicznego. Niedobór estrogenów zaburza prawidłową stymulację aktywności lipazy lipoproteinowej (LPL) w adipocytach udowych i lipolizę w adipocytach brzusznych, sprzyjając w ten sposób gromadzeniu się trzewnej tkanki tłuszczowej. Ponadto...