Oś jelito-mikrobiota-tarczyca. Rola mikrobioty w chorobie Hashimoto

Wprowadzenie

Tarczyca jest gruczołem wykazującym wielokierunkowy wpływ na organizm. Wytwarza hormony: tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3) regulujące metabolizm ogólnoustrojowy oraz kalcytoninę, która wpływa na gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu. Hormony wydzielane przez tarczycę kontrolują funkcję większości tkanek, utrzymując wewnętrzną równowagę organizmu. 
Choroby tarczycy należą aktualnie do najczęstszych schorzeń endokrynologicznych. Niedoczynność tarczycy stwierdzana jest u 5–10% populacji ogólnej [1]. Choroba Hashimoto (HT, ang. Hashimoto’s thyroiditis), czyli autoimmunologiczne zanikowe zapalenie tarczycy, charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym, autoprzeciwciałami przeciwko peroksydazie tarczycowej (TPO) i tyreoglobulinie (TG), co prowadzi do niedoczynności tarczycy, a w konsekwencji często do jej zniszczenia. HT występuje częściej wśród osób mieszkających w krajach wysokorozwiniętych [2]. Związane jest to przede wszystkim z wpływem czynników środowiskowych, takich jak większe narażenie na toksyny środowiskowe, stosowanie tzw. diety zachodniej, z dużym udziałem nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów prostych, produktów wysokoprzetworzonych, a ubogiej w błonnik pokarmowy czy nienasycone kwasy tłuszczowe. Coraz częściej podnosi się także udział mikrobioty jelitowej w patogenezie chorób tarczycy. Wiadomo, iż mikrobiota jelitowa wywiera wpływ na wiele istotnych procesów w naszym organizmie, działając bezpośrednio lub pośrednio na różne tkanki i układy. Wykazano, iż odpowiednia mikrobiota wpływa korzystnie na aktywność układu immunologicznego, funkcje metaboliczne i troficzne. Dla prawidłowej pracy tarczycy podkreśla się z kolei wagę połączenia między nią samą a mikrobiotą i odpowiednim stanem jelit, czyli wagę tzw. osi jelito-mikrobiota-tarczyca. Istnieje wiele dowodów na to, że dysbioza jelit, przerost mikroorganizmów chorobotwórczych i zwiększona przepuszczalność jelit sprzyjają rozwojowi HT [3].

Mikrobiota jelitowa a choroba Hashimoto

Mikrobiota jelitowa moduluje zarówno wrodzony, jak i adaptacyjny układ pokarmowy. Jej rola jest również kluczowa w rozwoju tkanki limfatycznej związanej z jelitami, czyli GALT (ang. gut-associated lymphatic tissue). W obrębie GALT znajduje się 70% komórek immunokompetentnych naszego organizmu, a jego poprawne funkcjonowanie, głównie za pośrednictwem mikrobioty jelit, jest zasadnicze dla rozwoju i utrzymywania tolerancji immunologicznej, w tym na mikroorganizmy komensalne oraz antygeny pokarmowe, przy jednoczesnej eliminacji czynników szkodliwych i chorobotwórczych [4]. Co istotne GALT odgrywa również ważną rolę w rozwoju tolerancji na własne antygeny. W patogenezie chorób autoimmunizacyjnych, w tym Hashimoto, dochodzi właśnie do utraty tolerancji immunologicznej organizmu i jest to jeden z najistotniejszych czynników spustowych rozwoju tej grupy chorób. 
W stanie fizjologii bariera...