Zaparcia u dzieci – jak zapobiegać?

Zaparcia u dzieci to jedna z najczęstszych dolegliwości wśród tzw. zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci i młodzieży, które stanowią ok. 70% wszystkich chorób układu pokarmowego i jedną z najczęstszych przyczyn wizyt w gabinecie pediatry/lekarza rodzinnego/gastroenterologa. 
Przyczyna występowania zaparć jest złożona i wieloczynnikowa, bierze się pod uwagę aspekty środowiskowe i socjoekonomiczne, a także wiek i płeć dziecka. Częstość występowania zaparć w populacji dziecięcej (w tym w młodszej grupie dzieci w wieku 6 lat i więcej) jest zróżnicowana, szacuje się ją na ok. 10% całej populacji wieku rozwojowego, okresowo odsetek ten może sięgać nawet 30% [1]. Najwięcej przypadków zaparć odnotowuje się jednak w grupie najmłodszych dzieci (2–4 lata), gdyż w tym czasie dochodzi do tzw. procesu kontroli wypróżnień i w wielu przypadkach z różnych powodów może on być zaburzony prowadząc do wystąpienia zaparć. Uważa się, że aż 90–95% zaparć ma podłoże idiopatyczne czynnościowe [2].

Diagnostyka zaparć

Kryteria diagnostyczne zaparć u dzieci i młodzieży zostały zawarte w najnowszej aktualizacji tzw. Kryteriów Rzymskich IV opracowanych w 2016 r., które zawierają wytyczne diagnostyczne dla zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, określanych zgodnie z nową definicją zaburzeń interakcji jelitowo-mózgowych [3].
Zaparcia u dzieci mają zwykle charakter czynnościowy (nie stwierdza się wówczas choroby organicznej) i stanowią one zdecydowaną większość – 95% przypadków. Zaledwie 5% zaparć ma podłoże organiczne (w tym choroba Hirschsprunga, alergia pokarmowa, celiakia, zaburzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego i mięśniowego, niedoczynność tarczycy, choroby okrężnicy, odbytnicy i odbytu, choroby gruczołów wewnątrzwydzielniczych i metaboliczne, zaparcia polekowe, choroby miednicy mniejszej, choroby psychiczne czy choroby tkanki łącznej). Często jednak zdarza się sytuacja, również u dzieci, gdy przyczyna zaparć po...