Prozdrowotne bakterie nie są „wynalazkiem” współczesnego przemysłu farmaceutycznego i stosowane były z powodzeniem już w czasach starożytnych. W źródłach podaje się, że już w 96 r. p.n.e. zalecano spożywanie fermentowanych napojów mlecznych w dolegliwościach trawiennych czy u osób wracających do zdrowia, w trakcie rekonwalescencji. Na przełomie kolejnych lat koncepcje dotyczące stosowania żywych kultur bakteryjnych ewoluowały i zmieniały się. Odkrycie i powszechne wdrożenie antybiotyków doprowadziło do przejściowego spadku zainteresowania teorią probiotykoterapii. Aktualnie obserwujemy intensywny powrót do idei probiotykoterapii, zarówno w aspekcie profilaktyki, jak i wspomagania leczenia. Coraz większa liczba badań naukowych wskazuje na celowość ich stosowania w szeregu jednostek
chorobowych.
Probiotyki to żywe szczepy bakterii, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny efekt zdrowotny na organizm gospodarza. Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż immunostymulujące właściwości mają również powstające w toku przemian bakteryjnych metabolity mikroorganizmów probiotycznych czy też martwe szczepy bądź wyizolowane DNA bakteryjne.
W celu osiągnięcia określonego efektu klinicznego, czyli poprawy stanu zdrowia, w konkretnych jednostkach chorobowych zastosować należy ściśle określony szczep/
/szczepy bakterii probiotycznych. Należy bowiem zaznaczyć, iż właściwości danego probiotyku są szczepozależne i pozytywnych cech jednego drobnoustroju nie można przypisywać innemu, nawet blisko spokrewnionemu. Precyzyjne zdefiniowanie właściwości szczepu jest zatem najistotniejszą cechą probiotyku, a wymagania stawiane szczepom probiotycznym są bardzo wysokie. Spośród funkcjonalnych cech, jakimi powinien się on charakteryzować, należy wymienić:
- ludzkie pochodzenie (szczepy bakterii pochodzące z ludzkiego przewodu pokarmowego),
- ściśle określona przynależność taksonomiczna (dokładne określenie gatunku i rodzaju bakterii),
- brak patogennego, negatywnego wpływu na organizm,
- odporność na działanie soku żołądkowego i enzymów trawiennych,
- zdolność adhezji do nabłonka jelitowego i konkurencja o miejsca receptorowe z drobnoustrojami patogennymi,
- zdolność do produkcji substancji o charakterze przeciwdrobnoustrojowym (np. bakteriocyny), a tym samym antagonizm wz...
