Leptynooporność – diagnostyka i leczenie

Co to jest leptyna?

Leptyna jest to hormon wytwarzany i wydzielany przez adipocyty, podwzgórze, przysadkę mózgową, łożysko, mięśnie poprzecznie prążkowane, nabłonek przewodu pokarmowego oraz sutek. Za pośrednictwem szlaków humoralnych i nerwowych przyczynia się ona do homeostatycznej regulacji bilansu energetycznego. Leptyna oddziałuje na neurony w obszarach mózgu takich jak podwzgórze, hipokamp i pień mózgu, regulując przyjmowanie pokarmu, termogenezę, wydatkowanie energii oraz metabolizm glukozy i lipidów [1]. Jej produkcja jest bezpośrednio związana z ilością tłuszczowej masy ciała – im więcej tkanki tłuszczowej znajduje się w organizmie, tym sekrecja leptyny jest wyższa. Hormon ten nazywany jest hormonem sytości. Obniża bowiem łaknienie, a co za tym idzie – zmniejsza pobór pokarmu oraz pośrednio masę ciała [2].

Historia badań nad leptyną

Leptyna została odkryta w 1994 r. [3]. W tym czasie dużą liczbę badań poświęcono jej roli w regulacji homeostazy energetycznej i otyłości na poziomie ośrodkowego układu nerwowego. Udowodniono wówczas, że u pacjentów z niedoborem leptyny, u których w dzieciństwie rozwinęła się hiperfagia oraz otyłość, i poddanych terapii leptyną następuje zahamowanie apetytu oraz zwiększenie wydatkowanej energii [4]. W jednym z badań opisana została dziewięcioletnia dziewczynka, u której pierwszy spadek masy ciała zanotowano po dwóch tygodniach od wdrożenia terapii leptyną. Był on kontynuowany przez kolejne 12 miesięcy i łącznie wyniósł 16,4 kg [4]. Wyniki te spowodowały duże zainteresowanie badaczy leptyną jako sposobem na leczenie otyłości u ludzi.

Po czasie zaobserwowano jednak, że osoby otyłe mają wysokie stężenie krążącej leptyny i są niewrażliwe na jej egzogenną podaż. Tę niezdolność leptyny do wywierania działania anoreksygennego u osób otyłych, a tym samym brak klinicznej użyteczności leptyny w otyłości, określa się mianem oporności na leptynę. Stan ten prowadzi do przyjmowania dodatkowej energii z pożywieniem w wyniku uczucia ciągłego głodu mimo nadwyżki kilogramów, co zapobiega tym samym trwałej utracie masy ciała [5, 6]. Mechanizmy związane z leptynoopornością nie zostały dotychczas wyjaśnione. Sugeruje si...