Kwas DHA w okresie 1000 pierwszych dni życia dziecka

Kwas dokozaheksaenowy (DHA) to jeden z najistotniejszych składników diety kobiet w ciąży i laktacji. Źródła pokarmowe kwasu DHA to głównie tłuste ryby morskie, owoce morza i algi. Podaż tego składnika w diecie matki wpływa na rozwój psychomotoryczny oraz ostrość widzenia jeszcze nienarodzonego dziecka. Niezwykle ważne jest zatem zapewnienie odpowiedniej ilości kwasów omega-3 już od momentu poczęcia, poprzez realizację jego podaży w diecie kobiety ciężarnej. Warto podkreślić, że kwas DHA w sposób niekwestionowany wpisuje się w koncepcję programowania żywieniowego dziecka.

Zalecenia dotyczące podaży kwasu DHA w diecie kobiety w ciąży zostały przedstawione w tabeli 1 [1]. Optymalnym źródłem kwasu dokozaksaenowego są małe ryby oraz algi z rodzaju Schizochytrium sp. hodowane w sztucznych warunkach [1]. Suplementacja diety kwasem DHA jest szczególnie istotna od 20. tygodnia ciąży, ponieważ właśnie w tym czasie intensywnie rozwija się układ nerwowy dziecka.

Tabela 1. Podaż kwasu DHA u kobiet w ciąży 

Kwas DHA w diecie niemowląt

Kwas DHA jest składnikiem budulcowym błon fosfolipidowych, stanowi nawet 20–40% kwasów zawartych w fosfolipidach układu nerwowego i siatkówki oka. Ponadto wspomniany kwas zmniejsza częstość infekcji, ryzyko rozwoju alergii i astmy oraz poprawia ostrość widzenia [2]. Badania wykazały, że w wieku późniejszym zmniejsza również ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 oraz nadciśnienia tętniczego krwi. Dodatkowe korzyści wynikające z podaży kwasów omega-3 zostały przedstawione w tabeli 2 [3].

Tabela 2. Wpływ kwasów omega-3 na organizm człowieka [3] 

W związku z powyższym jego podaż to nieodzowny element zbilansowanej diety dziecka. Zalecenia dotyczące optymalnej dawki różnią się i zależą od organizacji generującej rekomendacje. Polskie normy żywienia zalecają 100 mg kwasu dokozaheksaenowego dziennie dla dzieci w wieku od siódmego do 24. miesiąca życia, z kolei u starszych – od drugiego do 18. roku życia – 250 mg kwasów DHA oraz EPA (kwas eikozapentaenowy) łącznie [3]. Niemowlęta karmione mlekiem matki nie wymagają dodatkowej podaży kwasu DHA, pod warunkiem że matka przyjmuje dziennie minimum 200 mg DHA, a w przypadku niskiego spożycia ryb suplementuje dietę 400–600 mg DHA/dziennie. U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym trudno oszacować podaż kwasu DHA, z uwagi na różną jego zawartość w mieszankach mlekozastępczych. Niemniej jednak, jeżeli preparaty takie nie zawierają DHA, w tym przypadku dawka suplementacyjna powinna wynieść 100 mg. Niemowlętom po zakończeniu karmienia piersią czy mlekiem modyfikowanym należy zapewnić minimum 100 mg kwasu DHA dziennie. Badania wskazują, że wyższe dawki także są bezpieczne.

Tabela 3. Gatunki ryb i owoców morza zalecane, dopuszczalne oraz niezalecane dla małych dzieci według IŻŻ 2017 [3]