KPU – kryptopiroluria. Zaburzenie metaboliczne hemu i związane z tym potencjalne implikacje zdrowotne

Kryptopiroluria, w skrócie KPU, to biochemiczno-enzymatyczne zaburzenie metaboliczne, defekt na poziomie syntezy hemu, w wyniku którego poprzez wytwarzanie nadmiarowych piroli, wraz z moczem usuwane są ważne dla funkcjonowania organizmu związki, takie jak witamina B6, mangan i cynk [10]. 
Niezaadresowana kryptopiroluria może generować nie tylko niedobory we wspomniane wyżej składniki i związane z tym określone implikacje zdrowotne, ale również nasilać objawy innych zaburzeń i chorób współistniejących, gdyż mangan, cynk i witamina B6 są kluczowymi składnikami dla zachowania poprawności przebiegu szeregu procesów biochemicznych w organizmie ludzkim [10]. 
W literaturze przedmiotu istnieje niewiele rozbudowanych badań i obserwacji, jednak samo zjawisko kryptopirolurii znane jest od wielu lat. Często niesłusznie mylone jest z porfirią, która jest chorobą o podłożu genetycznym. W przypadku KPU nie mówimy jednak o chorobie jako jednostce, lecz o zaburzeniu na poziomie metabolicznym podczas syntezy hemu.

Mechanizm zaburzeń KPU

Żeby móc zrozumieć mechanizm zaburzeń w kryptopirolurii najpierw warto zapoznać się ze ścieżkami biosyntezy hemu. 
Hem jest związkiem makrocyklicznym – tetrapirolem, zbudowanym z 4 piroli, który swoją aktywność zawdzięcza obecności jonu żelaza (2-stopniowego) w samym centrum cząsteczki.
Hem służy jako grupa prostetyczna wielu białek zaangażowanych w podstawowe procesy biologiczne, takie jak oddychanie, metabolizm i transport tlenu. Ponadto enzymy takie jak katalazy, peroksydazy lub cytochromy P450 opierają się na hemie jako niezbędnych kofaktorach. Hem jest syntetyzowany w większości organizmów wysoce schematyczną i wieloetapową drogą biosyntezy. U ludzi defekty biosyntezy hemu prowadzą do poważnych zaburzeń metabolicznych [1]. W tym między innymi kryptopirolurii.
Hem wytwarzany jest w większości tkanek, ale głównie w komórkach erytroidalnych (szpiku kostnego) i hepatocytach, czyli komórkach wątroby. W syntezie hemu bierze udział łącznie osiem enzymów, z których połowa znajduje się odpowiedni...