Hipolaktazja a nietolerancja laktozy – zasadnicze różnice

Zasady zdrowego żywienia człowieka w XXI w. często poruszają zagadnienia nietolerancji pokarmowych, niewłaściwych reakcji na składniki nadające smak i postać pokarmu, a także obejmują problemy związane z immunologią, czyli z alergiami na składniki pokarmowe. Wszystkie te trzy stany, zarówno z punktu widzenia medycznego, jak i żywieniowego, nie są zamienne lub zastępcze, a każdy ma swoją specyfikę w zakresie objawów klinicznych i wyników badań laboratoryjnych. Warto wspomnieć zasadniczą rzecz, że nietolerancja pokarmowa to stan, który jest przejściowy i w którym można nabyć tolerancję pokarmową przez odpowiednie dozowanie w czasie i podawanie początkowo zmniejszonych ilości jakiegoś nietolerowanego składnika pokarmowego, np. laktozy, która znajduje się w mleku i produktach mlecznych. Kwestie związane z alergią dotyczą przede wszystkim białek pokarmowych i zmian składu specyficznych immunoglobulin przeciwko tym rodzajom białka, np. białka serwatkowego czy białka kazeinowego w mleku, które wywołują reakcję IgE-zależną. Obok alergii pokarmowej bardzo ważna – w rozumieniu zarówno praktycznym, jak i teoretycznym – jest sprawa nietolerancji pokarmowej, za którą odpowiedzialny jest niedobór enzymów, w tym m.in. trawiących węglowodany. Obok białek, tłuszczów, minerałów, witamin i wody istotną rolę w ustroju odgrywają węglowodany proste i złożone. Do grupy węglowodanów prostych (czyli jednocukrów) zalicza się glukozę jako cukier gronowy, fruktozę jako pentozę, czyli cukier owocowy, oraz galaktozę, która wchodzi w skład m.in. laktozy. Za prawidłowe trawienie, wchłanianie, transportowanie, deponowanie w tkankach, a potem wykorzystanie z tkanek materiałów budulcowych, energetycznych oraz zapasowych, takich jak: białka, tłuszcze, węglowodany, odpowiedzialne są oczywiście narządy układu pokarmowego. Układ pokarmowy to przewód pokarmowy oraz wątroba i trzustka. Przewód pokarmowy jest niezwykle ważny w nabywaniu tolerancji pokarmowej w przypadku istnienia nietolerancji na węglowodany.

Taką najczęstszą nietolerancją jest nietolerancja laktozy [1–3].

Zanim opiszemy dokładnie nietolerancję laktozy, jej przyczyny, formy i klasyfikację, a także wskażemy zasady prawidłowego postępowania żywieniowego, powinniśmy najpierw zapoznać się ogólnie z węglowodanami, w skład których właśnie wchodzi laktoza [4, 5].

Laktoza, zwana również cukrem mlecznym, jest podstawowym węglowodanem wchodzącym w skład mleka ssaków. Jej stężenie w mleku kobiecym (7,2 g/100 ml) jest wyższe niż w mleku innych ssaków (w mleku krowim – 4,7 g/100 ml) i stanowi podstawowy składnik pokarmu matki,...