Zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome – IBS) należy do zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego i obecnie przysparza wielu trudności nie tylko pacjentom, ale również klinicystom i dietetykom. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi IBS definiuje się jako nawracający ból brzucha występujący średnio przez co najmniej jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące. Dodatkowo musi spełniać dwa z poniższych kryteriów:
- jest związany z wypróżnieniem,
- jest związany ze zmianą częstości wypróżnień,
- jest związany ze zmianą konsystencji stolca [1].
Leczenie dietą polega na zastosowaniu optymalnego planu żywieniowego, który wpłynie na złagodzenie objawów bólowych, uregulowanie rytmu wypróżnień oraz poprawę samopoczucia pacjenta. W świetle dotychczasowych doniesień, najbardziej zalecanym modelem żywieniowym w terapii IBS wydaje się dieta low FODMAP.
Z uwagi na dokuczliwe objawy, które towarzyszą pacjentom z IBS, poszukuje się optymalnego sposobu żywienia, skutecznego w łagodzeniu dolegliwości. Znanych jest wiele diet, które znajdują zastosowanie w IBS, niemniej jednak warto przyjrzeć się ich skuteczności. W tabeli 1 zostały przedstawione przykłady diet stosowanych w IBS wraz z oceną ich efektywności. Jak się okazuje, jedną z bardziej skutecznych diet w IBS jest dieta low FODMAP.
POLECAMY
Dieta low FODMAP
Dieta low FODMAP polega na ograniczeniu fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli. Produkty dostarczające powyższych składników są bardzo powszechne we współczesnej diecie, w szczególności wysokoprzetworzonej [3]. Należą do nich produkty zbożowe, nabiał, niektóre owoce i warzywa, napoje, żywność przetworzona oraz dodatki do żywności (tabela 1) [6].
Model żywieniowy | Modyfikacje w diecie | Skuteczność |
Zalecenia NICE (National Institute for Health and Care Excellence) |
regularność spożywanych posiłków, odpowiednia podaż płynów, ograniczenie alkoholu, kofeiny, tłuszczu, napojów gazowanych, ograniczenie nierozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, uwzględnienie frakcji rozpuszczalnej | nieprzekonująca |
Kontrolowana podaż błonnika pokarmowego | zmniejszona/zwiększona podaż błonnika pokarmowego | korzystny wpływ suplementacji diety babką płesznik, brak skuteczność suplementacji diety otrębami |
Low FODMAP | krótkoterminowe (maksymalnie osiem tygodni) ograniczenie spożycia fermentujących oligo-, di-, monosacharydów i polioli) | pozytywny efekt; ryzykowne, jeśli stosowane długoterminowo |
SIBO | unikanie pokarmów o wysokim potencjale fermentującym | brak udowodnionej skuteczności klinicznej |
Dieta specyficznych węglowodanów | wykluczenie węglowodanów rafinowanych i złożonych (produkty pełnoziarniste, ziemniaki, mleko, przetworzone mięso) | wstępne wyniki badań |
Dieta paleo | ograniczone spożycie produktów zbożowych, nasion roślin strączkowych, ziemniaków, produktów mlecznych; zalecana podaż produktów mięsnych oraz roślinnych niebazujących na zbożach | brak udowodnionej skuteczności klinicznej |
Dieta bezglutenowa | eliminacja zbóż glutenowych i produktów na nich bazujących | często skuteczna, lecz brak jednoznacznych rekomendacji |
Składnik fermentujący | Produkty przeciwwskazane w diecie low FODMAP (wysoka zawartość składnika... |
Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- Roczną prenumeratę dwumiesięcznika Food Forum w wersji papierowej lub cyfrowej,
- Nielimitowany dostęp do pełnego archiwum czasopisma,
- Możliwość udziału w cyklicznych Konsultacjach Dietetycznych Online,
- Specjalne dodatki do czasopisma: Food Forum CASEBOOK...
- ...i wiele więcej!