Dieta dr Budwig – czy faktycznie zwalcza raka?

Pomysłodawcą popularnej diety dr Budwig jest niemiecka naukowiec dr Johanna Budwig (ur. 30.09.1908 r., zm. 19.05.2003 r.). Dr Budwig, wykształcona w zakresie biochemii, farmacji i nauk przyrodniczych, lata temu zaobserwowała, że wysokoprzetworzone kwasy tłuszczowe negatywnie oddziałują na organizm człowieka, a niedobór kwasów tłuszczowych omega-3 może być przyczyną plagi chorób XX wieku, takich jak nowotwory, choroby serca czy cukrzyca.

Główną zasadą diety dr Budwig jest dostarczanie do organizmu kwasów tłuszczowych omega-3 w postaci wysokolinolenowego oleju lnianego, nazywanego olejem budwigowym (od nazwiska dr Budwig) [1, 2]. Dr

Budwig w trakcie własnych badań naukowych zaobserwowała, że próbki krwi osób chorujących na raka mają pewne deficyty, brakuje w nich fosfatydów, lipoprotein i właśnie, wspomnianych już wcześniej, kwasów tłuszczowych omega-3. W związku z tym za nadrzędny cel terapii żywieniowej uznała dostarczanie wraz z dietą kwasu α-linolenowego (kwas omega-3 charakteryzujący się 18 atomami węgla i trzema wiązaniami podwójnymi w cząsteczce). Oprócz choroby nowotworowej stosowanie diety dr Budwig zaleca się także w takich schorzeniach, jak:

• choroby gruczołu krokowego,
• choroba Alzheimera,
• stwardnienie rozsiane,
• choroby reumatyczne,
• alergie,
• choroby układu sercowo-naczyniowego (miażdżyca, arytmia, choroba niedokrwienna serca),
• zaburzenia funkcji umysłowych (problemy z pamięcią i koncentracją),
• schorzenia dermatologiczne,
• choroby związane z przewodem pokarmowym: stłuszczenie wątroby, choroba wrzodowa, schorzenia pęcherzyka żółciowego),
• cukrzyca.

Dieta dr Budwig – jak wygląda w praktyce?

Założenia diety dr Budwig bazują na zasadach racjonalnego żywienia. Można również doszukać się w niej analogii do diety śródziemnomorskiej.  Nacisk kładzie się na wysoki potencjał antyoksydacyjny i oczywiście podaż wspomnianego już wcześniej kwasu α-linolenowego (omega-3). Nieodzowne składniki diety to także węglowodany złożone i błonnik pokarmowy. Elementem codziennego jadłospisu jest pasta bazująca na połączeniu chudego twarogu z olejem lnianym. Przypuszcza się, że taki mix zapewnia sprawniejsze wchłanianie kwasów tłuszczowych i ich lepszy metabolizm, ponieważ aminokwasy siarkowe zawarte w serze stabilizują wiązania nienasycone i hamują ich utlenianie. Dzienna dawka oleju zależy od celu terapii. I tak, leczniczo stosuje się nawet 6–8 łyżek dziennie, z kolei w podejściu profilaktycznym 1–2 łyżki. 

 

Stosowanie w codziennym jadłospisie 6–8 łyżek oleju lnianego wymaga zmiany nawyków żywieniowych, ponieważ dodanie takiej ilości tłuszczu do nieracjonalnego jadłospisu, obfitującego w nasycone kwasy tłuszczowe i tłuszcze trans, może grozić przyrostem masy ciała i niekorzystnym wpływem na parametry metaboliczne. Tak wysoka dawka kwasów omega-3 wymaga również odpowiedniej podaży antyoksydantów, szacuje się, że około 0,4–0,9 mg na 1 g niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Dawka lecznicza oleju lnianego ma na celu wysycenie organizmu kwasami omega-3, który to proces może potrwać nawet do kilku miesięcy. Po tym czasie zalecane jest podejście profilaktyczne, czyli 1–2 łyżki oleju lnianego na dzień.

Oprócz wspomnianego oleju lnianego warto również uwzględnić w diecie nasiona lnu, które cechują się wysoką zawartością lignanów (grupa fitoestrogenów) [3]. Lignany to substancje biologicznie czynne, wykazują efekt przeciwnowotworowy, ochraniają wątrobę przed działaniem czynników zewnętrznych, obniżają stężenie glukozy i cholesterolu w surowicy krwi, a także hamują rozwój bakterii i grzybów chorobotwórczych.

Ponadto cechują się wysoką wartością odżywczą, jeśli wziąć pod uwagę zawartość tłuszczu, białka, błonnika, witamin i składników mineralnych. Równie cennym surowcem leczniczym jest mąka z siemienia lnianego (zmielone siemię lniane). 

Warto jednakże pamiętać, że oprócz drogocennych substancji len zawiera również substancje o charakterze antyodżywczym – chodzi głównie o aminokwas linatynę. Występuje ona w niedojrzałych nasionach lnu. Linatyna po spożyciu rozkłada się w przewodzie pokarmowym do toksycznego kwasu cyjanowodorowego. Co prawda zatrucia nasionami lnu zdarzają się bardzo rzadko, niemniej jednak wskazane jest, aby nie przekraczać jednorazowej dawki dwóch łyżek rozdrobnionego siemienia lnianego [4]. 

Kaskada kwasu arachidonowego – czyli o podwalinach ideologii diety dr Budwig

Główna zasada diety dr Budwig to wysycenie organizmu kwasami omega-3. Dlaczego jest to tak niezwykle istotne? Warto bliżej się przyjrzeć enigmatycznie brzmiącej nazwie: kaskada kwasu arachidonowego.

Okazuje się, że tłuszcze, które dostarczamy do organizmu z pożywieniem, nie tylko ulegają trawieniu i wchłanianiu, są spalane, ale również wbudowują się w błony komórkowe i służą do syntezy eikozanoidów, czyli substancji o charakterze hormonów tkankowych (prostaglandyny, prostacykliny, leukotrieny, tromboksany). W dużym uproszczeniu, jeżeli w diecie przeważają kwasy tłuszczowe omega-6, powstają z nich metabolity prozapalne i prozakrzepowe. Odmiennie wygląda sytuacja, kiedy nasza codzienna dieta obfituje w kwasy omega-3 (jak w przypadku diety dr Budwig). Powstają wówczas metabolity o działaniu przeciwzapalnym i antynowotworowym. Przykładowo kwas EPA (kwas omega-3) dostarczony wraz z dietą zostaje przekształcony w organizmie przez cyklooksygenazę (enzym) w eikozanoidy trienowe, takie jak:

• prostacyklina I3 – rozluźnia mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, działa przeciwzakrzepowo;
• prostaglandyna E3 – zapobiega powstawaniu zakrzepów;
• tromboksan A3 – wykazuje słabe działanie prozakrzepowe.

Z kolei kwasy omega-6 pod wpływem cyklooksygenazy ulegają przekształceniu w eikozanoidy dienowe, do których należą: 

• prostacyklina I2 – działa przeciwzakrzepowo;
• prostaglandyna E2 – działa silnie prozapalnie;
• tromboksan A2 – działa proz...