Substancje niebezpieczne w żywności a ryzyko nowotworów, z uwzględnieniem raka jelita grubego

Zachorowalność na nowotwory złośliwe w Polsce i na świecie od wielu lat wzrasta i pomimo coraz lepszych metod diagnostyki i leczenia choroby te stanowią drugą, po schorzeniach układu krwionośnego, przyczynę zgonów. Według Krajowego Rejestru Nowotworów w 2019 roku w Polsce aż 25,7% zgonów u mężczyzn oraz 23,2% zgonów u kobiet spowodowanych było nowotworami. Do najczęstszych należą nowotwory: prostaty, piersi, płuca, jelita grubego, pęcherza moczowego, macicy, jajnika, trzustki i żołądka. Chorują głównie osoby w starszym wieku, jednak w ostatnich latach w Polsce obserwuje się rosnący trend w zachorowalności i umieralności osób w wieku 25–64 lata [1]. Tymczasem eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, World Health Organization) szacują, że 30–50% nowotworów można zapobiec, stosując zasady zdrowego stylu życia, wśród których wymienia się: rezygnację z palenia tytoniu, ograniczenie spożycia alkoholu, racjonalne odżywianie, unikanie nadwagi i otyłości, regularną aktywność fizyczną, zmniejszenie ekspozycji na promieniowanie UV oraz stosowanie szczepień przeciw wirusowi HPV oraz WZW B [2, 3]. 
Codzienna dieta, w zależności od jej składu i nawyków żywieniowych, może być dla człowieka zarówno sprzymierzeńcem w zapobieganiu nowotworom, jak i powodować zwiększenie ryzyka zachorowania na te choroby [2, 4, 5]. Od wielu lat badany jest wpływ poszczególnych czynników żywieniowych na częstość występowania nowotworów. Na podstawie uzyskanych wyników tworzone są listy substancji o potencjale rakotwórczym (kancerogenów) oraz rekomendacje żywieniowe, pozwalające zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwory. Wykaz kancerogenów utworzyła i na bieżąco aktualizuje Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC, Internat...