Postępowanie i bezpieczna pielęgnacja w chorobach dermatologicznych: AZS, łuszczycy i trądziku

Artykuł ma na celu przybliżenie czytelnikowi zasad prawidłowej pielęgnacji skóry w trzech chorobach dermatologicznych – atopowym zapaleniu skóry, łuszczycy oraz trądziku. Przedstawione zasady mają pomóc chorym i ich rodzinom zrozumieć postępowanie w sytuacji przewlekłych i nawrotowych zmian skórnych. 

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą i nawrotową dermatozą zapalną, której towarzyszy wybitny świąd i charakterystyczny obraz zmian skórnych. Rozwój AZS zależy od wielu czynników – zarówno genetycznych, jak środowiskowych (m.in. alergenów pokarmowych, wziewnych, zanieczyszczeń środowiska, niekorzystnych warunków klimatycznych, stresu, obecności ognisk utajonego zakażenia oraz czynników hormonalnych) [1]. U 98% chorych na AZS występuje suchość skóry (xerosis), której nasilenie wzrasta wraz z ciężkością choroby. Jest ona spowodowana głównie poprzez nieprawidłowy metabolizm lipidów naskórkowych oraz nadmierną przeznaskórkową utratę wody (TEWL), co czyni skórę bardzo wrażliwą i skłonną do podrażnień [2]. W skórze atopowej występuje niedobór naturalnych czynników natłuszczających i/lub nawilżających, jakimi są ceramidy, mocznik i fizjologiczne lipidy. Braki te skutkują nadmierną utratą wody. Skóra staje się szorstka, pęka i jest zaczerwieniona. Im większe niedobory, tym silniej wyrażona jest dysfunkcja skóry [3]. Dlatego zwalczanie suchości skóry to jeden z najważniejszych elementów leczenia AZS. W łagodnych postaciach choroby odpowiednia pielęgnacja może okazać się nawet wystarczającą metodą leczenia [4]. Głównym zadaniem lekarza jest nie tylko ulżyć choremu w danej chwili, ale nauczyć optymalnego postępowania podczas choroby przewlekłej, jej zaostrzeń oraz okresów remisji [5].

Nieprawidłowa pielęgnacja skóry z zastosowaniem szkodliwych środków pielęgnacyjnych (zawierających m.in. detergenty, środki konserwujące, alkohol czy środki zapachowe) może nasilać jej suchość i sprzyjać nawrotom nasilonych zmian skórnych [2].

W prawidłowej pielęgnacji skóry atopowej należy uwzględnić zarówno prawidłowe wykonywanie kąpieli z zastosowaniem odpowiednich środków myjących, jak i stosowanie emolientów (obojętnych preparatów natłuszczająco-nawilżających). 

Zasady dotyczące mycia, kąpieli i stosowania emolientów w przebiegu AZS 

Regularna, prawidłowo przeprowadzona kąpiel ma działanie korzystne w leczeniu choroby. Umożliwia oczyszczanie skóry (z łusek, strupów, aplikowanych leków), działa łagodząco i przeciwświądowo. Jednak należy pamiętać, aby w okresie zaostrzenia choroby kąpiel nie trwała dłużej niż 5 minut, a temperatura wody mieściła si...