Postępowanie dietetyczne u pacjenta z zespołem przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim

Zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim (small intestinal bacterial overgrowth – SIBO) jest jedną z głównych przyczyn diagnozy zespołu jelita nadwrażliwego (według literatury 38 do 84%). Polega na ponadnormatywnym namnażaniu się mikroorganizmów w jelicie cienkim, w którym fizjologicznie powinno się ich znajdować stosunkowo niewiele. SIBO objawia się zaburzeniami trawienia, zmianą rytmu i konsystencji wypróżnień, refluksem, gazami, wzdęciami i bólami brzucha [1–4]. W ogromnej większości przypadków pacjentom towarzyszą również zaburzenia nastroju, bóle stawowe, trądzik, niedobory witamin i minerałów i wiele innych dolegliwości [1–9].

Najczęściej SIBO jest jedynie skutkiem, a podstawową przyczyną mogą być przebyte i aktywne zakażenia różnymi mikroorganizmami, choroby autoimmunologiczne (najczęściej Hashimoto, celiakia, IBD, twardzina układowa i toczeń), niedobory odporności, wady anatomiczne i zrosty w obrębie jamy brzusznej (na skutek operacji czy endometriozy). Bezpośrednią przyczyną SIBO jest natomiast zaburzenie wędrującego kompleksu elektrycznego (Migrating Motor Complex – MMC). Wędrujący kompleks mioelektryczny to cykliczna aktywność elektromechaniczna mięśni gładkich przewodu pokarmowego podczas okresów między posiłkami. Jego celem jest usunięcie niedotrawionych resztek pokarmowych. Rozpoczyna swoją pracę ok. 90 minut po posiłku, kończy w momencie rozpoczęcia kolejnego [1, 2, 3, 9].

Leczenie przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim w bardzo ogólnym zarysie polega na podaniu odpowiednich antybiotyków i suplementów, przy uwzględnieniu innych towarzyszących SIBO okoliczności.

Niezbędnym elementem terapii są również prokinetyki (pobudzenie pracy MMC), a także odpowiednia probiotykoterapia oraz dieta. Bardzo często wśród pacjentów i specjalistów pojawia się pytanie, czy faktycznie farmakoterapia i suplementacja są konieczne, skoro sama dieta potrafi dać dobre efekty. Owszem, potrafi, warto jednak mieć na uwadze, że dieta zniweluje tylko objawy i w ogromnej większości przypadków próby jej rozszerzenia doprowadzą do nawrotu objawów. 

Jako zamiennik antybiotykoterapii z sukcesem może być stosowana jedynie dieta elementarna, która w zasadzie jest trw...