Optymalna forma prowadzenia działalności przez dietetyka

Zawód dietetyka postrzegany jest jako przyszłościowy, a poradnictwo dietetyczne to obiecująca nisza. Jednak na razie na rynku pracy nie ma wielu ofert etatów dla specjalistów z tej dziedziny. Może to skłaniać dietetyków do rozważenia prowadzenia działalności na własny rachunek. Pojawia się jednak pytanie: Jaka jej forma będzie najbardziej optymalna?

Działalność nierejestrowana

Zacznijmy od najmniejszej skali działalności. Tak zwaną konstytucją dla biznesu wprowadzono do polskiego porządku prawnego działalność nierejestrowaną [1]. Chodzi o formalne wyłączenie spod pojęcia prowadzenia działalności gospodarczej sprzedaży czy świadczenia usług na bardzo małą skalę. Dzięki temu nawet bez rejestracji w urzędzie skarbowym, ZUS-ie czy innych urzędach można legalnie zarabiać drobne kwoty.
Aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, trzeba spełnić dwa warunki. Po pierwsze – z rozwiązania tego mogą skorzystać tylko osoby, które w okresie ostatnich sześciu lat nie wykonywały działalności gospodarczej. Po drugie – i co ważniejsze – z prawa tego można korzystać tak długo, jak osiągany przychód (czyli kwota przed opodatkowaniem) nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę (w roku 2020 jest to kwota 2600 zł, co daje limit miesięcznych przychodów w wysokości 1300 zł). Powyższa kwota wskazuje, że w takim modelu zawód dietetyka będzie się wykonywało w zasadzie okazjonalnie, bowiem w miesiącu będzie można udzielić zaledwie kilku konsultacji.
Zaletą działalności nierejestrowanej jest brak obowiązku formalnego rejestrowania się jako przedsiębiorca w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG), Urzędzie Skarbowym i ZUS-ie. Nie płaci się z tego tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Nie można jednak zapominać, że od przychodów z działalności nierejestrowanej trzeba odprowadzić podatek dochodowy według skali.
Dodajmy, że działalność wykwalifikowanego dietetyka będzie zwolniona z podatku VAT [2]. Ponieważ w modelu działalności nierejestrowanej można osiągnąć roczny obrót nie większy niż 12 948 zł (w 2020 r.), dietetyk nie będzie musiał zaopatrywać się w kasę fiskalną (limit obrotu, do którego nie trzeba mieć kasy, wynosi 20 000 zł) [3].

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Dla osób, które na poważnie chcą zająć się poradnictwem dietetycznym, podstawową formą prowadzenia swojej działalności będzie jednoosobowa działalność gospodarcza. O ile tylko posiada się kwalifikowany podpis elektroniczny lub profil zaufany ePUAP, rejestracja w CEIDG może odbyć się w całości przez internet.
Dietetyk otwierający nową firmę (o ile nie przechodzi na samozatrudnienie w dotychczasowym zakładzie pracy) może skorzystać z ulgi na start – zwolnienia ze składek na ubezpieczenie społeczne (ZUS) w okresie pierwszych sześciu miesięcy prowadzenia działalności [4]; w tym okresie płacić będzie wyłącznie składkę zdrowotną (w 2020 r. jest to kwota 362,34 zł). Przez następne 24 miesiące może płacić składki w preferencyjnej wysokości (w 2020 r. – 590,03 zł miesięcznie łącznie ze składką zdrowotną, bez ubezpieczenia chorobowego). Po tym okresie składki ZUS rosną do pełnej wysokości, uzależnionej od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W 2020 r. pełne składki ZUS wynoszą 1354,64 zł (bez ubezpieczenia chorobowego). Spodziewa się, że ta kwota w przyszłych latach znacznie wzrośnie. Wysokie składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne często są największym zmartwieniem przedsiębiorców, w przeciwieństwie bowiem od podatków – do niedawna trzeba było je płacić niezależnie od osiągniętych przychodów. Problem ten częściowo likwiduje nowa instytucja prawna, tzw. mały ZUS. Jest to ułatwienie dla przedsiębiorców, którzy w danym roku nie osiągną przychodów w wysokości 30-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

RADA: Działalność gospodarczą warto rejestrować drugiego dnia miesiąca – wówczas okres sześciu miesięcy zwolnienia od składek na ubezpieczenie społeczne praktycznie wydłużymy do niemalże siedmiu miesięcy (gdyż zwolnienie musi trwać pełne sześć miesięcy kalendarzowych). 

Choć usługi kwalifikowanego dietetyka będą zwolnione z VAT, bez kasy fiskalnej raczej już się nie obędzie (przy normalnym prowadzeniu działalności obrót roczny 20 000 zł łatwo bowiem przekroczyć).
Zaletami prowadzenia własnej działalności gospodarczej jest możliwość wyboru opodatkowania według stawki liniowej (w 2020 r. – 19% niezależnie od wysokości przychodu). Będzie to jednak opłacalne dla dietetyka, jeżeli nie rozlicza się z podatków wspólnie z małżonkiem, nie korzysta z ulgi na dzieci, a jego roczne przychody wynoszą co najmniej 100 000 zł. Inną zaletą prowadzenia własnej firmy jest możliwość odliczania od przychodów kosztów działalności. Jako tzw. KUP (koszty uzyskania przychodu) można zakwalifikować m.in. koszty poniesione na najem lokalu, część kosztów paliwa, literaturę fachową czy szkolenia i konferencje.
Jeżeli tylko dietetyk czuje się na siłach i znajdzie na to czas, może samemu zająć się prowadzeniem swojej księgowości na uproszczonych zasadach (księga przychodów i rozchodów). Warto jednak, przynajmniej na początku, skorzystać z usług fachowej księgowej.
Wadą prowadzenia działalności dietetycznej w postaci własnej firmy jest nieograniczona odpowiedzialność całym swoim majątkiem, w tym także prywatnym. Chodzi nie tylko o długi, jakie mogą powstać w związku z prowadzeniem firmy (rachunki, podatki, składki), ale także ewentualnie szkody wyrządzone np. pacjentom w związku z prowadzeniem gabinetu dietetycznego.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej można zredukować, decydując się na założenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka z o.o. jest odrębnym bytem prawnym, posiadającym swój własny majątek, do wysokości którego odpowiada materialnie. Oczywiście nie oznacza to, że można zakładać spółki, bezkarnie się zadłużać, by potem spółki likwidować i znikać. Złożona materia odpowiedzialności zarządu nie jest jednak przedmiotem niniejszego artykułu. Przyjmijmy więc dla uproszczenia, że zanim wierzyciele dietetyka prowadzącego swoją praktykę w formie spółki z o.o. będą mogli skierować egzekucję do jego prywatnego majątku, musieliby przejść długą i skompilowaną drogę prawną.
 

W spółce z o.o. dietetyk może być jedynym wspólnikiem, jedynym członkiem jej zarządu (a de facto – jej jedynym pracownikiem). Jednak w takiej konfiguracji dietetyk będzie musiał opłacać za siebie składki ZUS [5] tak, jakby był przedsiębiorcą. Aby składek ZUS nie płacić, spółka musiałaby mieć co najmniej dwóch wspólników, chociażby ten drugi posiadał tylko jeden symboliczny udział.
Założenie spółki z o.o. jest bardziej czasochłonne niż zgłoszenie przedsiębiorcy do CEIDG. Generuje też wyższe koszty. Minimum 350 zł zapłacimy, rejestrując spółkę samodzielnie przez internet. Zawierając umowę klasycznie, przed notariuszem, za otwarcie spółki zapłacimy co najmniej ok. 1000 zł. Do tych kwot należy doliczyć co najmniej 5000 zł – kapitału zakładowego, w który musimy wyposażyć nowo powstałą spółkę.
Spółka z o.o. musi prowadzić pełną rachunkowość, dlatego dietetyk chcący prowadzić swoją działalność w tej formie nie obejdzie się więc bez księgowego. Z prowadzeniem spółki z o.o. wiąże się też wiele formalnych obowiązków wynikających z KSH i innych ustaw, m.in. konieczność składania rocznych sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego.
Spółka z o.o. podlega ponadto podwójnemu opodatkowaniu – najpierw, podatkiem CIT obciąża się przychody osiągane przez spółkę. Później zysk (dywidendę) wypłacany wspólnikom pomniejsza się o podatek PIT. Oczywiście istnieją metody optymalizacji podatkowej, jednak w każdym wypadku konieczna jest indywidualna ocena sytuacji, dlatego warto skorzystać z porady radcy prawnego lub doradcy podatkowego. Jedną z takich metod jest założenie dwóch spółek – spółki komandytowej i spółki z o.o. – z czego druga (spółka z o.o.) będzie komplementariuszem, tzn. wspólnikiem ponoszącym pełną odpowiedzialność.

Podsumowanie

Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej przez dietetyka zależy od skali planowanej działalności oraz szacowanego ryzyka. Krótkie podsumowanie zalet i wad każdej z zaprezentowanych w artykule opcji prezentuje tabela 1.
W większości przypadków, jeżeli dietetyk chce prowadzić indywidualny gabinet, optymalną formą prowadzenia działalności będzie jednoosobowa działalność gospodarcza, jeżeli jednak w planach mamy działalność na większą skalę (w tym – zatrudnianie pracowników), warto rozważyć założenie spółki z o.o. Działalność nierejestrowaną można zaś doradzić tym osobom, które mają już stałe zajęcie, a samodzielnym udzielaniem porad dietetycznych chcą zajmować się tylko dodatkowo.

Przedstawione w artykule formy prowadzenia działalności nie obejmują sytuacji, w której dwóch lub kilku dietetyków chce prowadzić działalność wspólnie – w takim wypadku możliwości jest dużo więcej – poza spółką z o.o. w grę wchodzą także cztery inne typy spółek handlowych, a także umowa spółki cywilnej. To jednak materia na odrębny artykuł.

Bibliografia:

• Artykuł 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1292.
• Indywidualna interpretacja podatkowa Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 9 maja 2012 r., sygn. IPTPP1/443-149/12-4/MS.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, Dz. U. z 2018 r., poz. 2519.
• Artykuł 18  Prawa przedsiębiorców, dz. cyt.
• Artykuł 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 300 z późn. zm.).